Problem davranış; çocuğumuzun yapmasını istemediğimiz davranışları, kendisine, çevresine zarar verdiği davranışları ve yaşıtlarından farklı olan davranışlarıdır. Bu davranışlar toplumda kabul edilebilirlik sınırının altında ya da üstünde olması demektir.
Problem davranışları tetikleyen durumlar nedir? Sorusuna üç farklı durumda bakacağız. A) Hazırlayıcı olaylar: kullanılan ilaçlar, sesli ve gürültülü ortamlar, açlık, susuzluk, giysiler şeklindeyken. B) Öncüller; belirli bir zaman dilimi, belirli fiziksel çevre, belirli kişiler, belirli etkinlikler. C) Sonuçlar olarak adlandırdığımız, davranış ortaya çıktıktan sonra sunulan ya da davranışı izleyen durumlardır. Gelin, şimdide bu problem davranışların işlevlerine bakalım. Sosyal ilgi ve dikkat elde etme; problem davranışların başka kişilerin ilgi ve dikkat göstermesi nedeniyle olumlu pekiştirilmesi örn: bakış, konuşa. Nesne ya da etkinlik elde etme; Problem davranışların yiyecek, oyuncak ve etkinlik elde etme yoluyla olumlu pekiştirilmesi örn: yiyecek, etkinlik, para. Duyusal ve içsel uyaran elde etme problem davranışlar sonucunda görme, işitme ya da dokunma şeklinde duyusal geri bildirimler sağlanması örn: sallama ve sallanma, parmak oynatma, kendine vurma, yüksek sesle konuşma, başkalarına dokunma olarak elde etme nedenleri ifade edilebilir. Problem davranışların bir de kaçınma işlevine bakalım. Sosyal ilgi ve dikkatten kaçma; Sarılma, sıra alma, bakış, yaklaşım, fiziksel temas. Nesne ya da etkinlikten kaçma; Sevilmeyen bir yiyecek/içecek, zor ve sıkıcı bir etkinlik. Duyusal ve içsel uyarandan kaçma Kulak ağrısı, açlık sebebiyle problem davranış sergilenebilir.
Problem davranışlar her şeyden önce çocuğun var olan becerilerini kullanmasını engeller. Bu davranış kalıplarına sahip olan çocuklar becerilerini kullanmadıkları için bir süre sonra pratik yeteneklerini kaybetme riski taşımaktadır. Örn: kalem kullanma becerisine sahip bir çocuk problem davranışlara sahipse, elindeki kalemi yazmak için değil kağıt yırtmak, delikler oluşturmak ya da fırlatmak için kullanabilir. Bu kalıplaşmış davranışlar çocukların becerilerini kullanmalarına engel olur ve yeni beceriler kazanmasını da engeller. Sürekli tekrarlayan problem davranışlara sahip olan çocuklar eğitim öğretim veya gözlem, deneyim yoluyla yeni beceriler kazanmaya açık olmayacak, öfke nöbetleri ve davranış problemleri bunu engelleyecektir. Uygulamalı davranış analizi, İnsan davranışını etkileyen çevresel etmenlerin anlaşılmasına dayalı olarak davranışların yönlendirilmesi ve denetim altına alınması üzerinde yoğunlaşmış bir disiplin alanıdır. Sosyal bakımdan önemli olan, gözlenebilir ve nesnel olarak tanımlanabilen davranışlar incelenir ve gerekli müdahale yöntemi belirlendikten sonra en uygun olacak şekilde bireye müdahaleye başlanır.
