Merhaba… Bir önceki yazımızda "Otizm ve Nedenleri"nden bahsetmiştik. Bu yazımızda ise "Aile ve Toplumsal Yapı" için önemli olan ve her geçen gün artan "Akran Zorbalığı”nı inceleyeceğiz. Keyifli okumalar...
AKRAN ZORBALIĞI NEDİR?
Akran grubu içinde ya da bireysel olarak birbirine fiziksel, duygusal ya da sosyal biçimde zarar veren, tekrar tekrar yaşanan saldırgan davranış biçimi olarak tanımlanır. Akran zorbalığı, genel olarak okul ortamında sıkça karşılaşılan bir sorun olmakla beraber her ortamda görülebilir.
AKRAN ZORBALIĞININ NEDENLERİ NELERDİR?
1) Zorba olan kişinin bir başka kişi tarafından şiddete uğramış olması.
2) Zorba olan kişinin dışarıdan güçlü, çekinilen ve sert bilinen kişi olarak görünmek istemesi.
3) Zorbanın aile bireylerinden zorbalık görmüş olması ve aile bireylerinin kendi aralarında zorbalık yaptığını görerek büyümesi.
4) Zorbanın diğer bireylere zarar verme eylemini yanlış bulmaması çünkü bunu ailesinden böyle görmesi.
5) Zorba olan çocuğa yeterli rehberlik edici konuşmaların yapılmamış olması ve durumun zamanla normalleşmesi.
6) Sosyal medyadan görülen zorbalığı tetikleyici, kötü yönde paylaşımlara maruz kalınması ve ailenin bu durumu kontrol etmemesi.
7) Zorba kişinin ebeveynleri tarafından sürekli, olması gerekenin üzerinde cezalara tabi tutulmuş olması.
8) Zorba olan çocuğun sevgi, empati, hoşgörü, merhamet görmeden büyümüş olması ve mutsuz olması.
9) Ailenin çocuğa çoğu konuda onun yetersiz olduğunu hissettirmesi, takdir, beğeni gibi duyguları çocuğa vermemesi ve çocuğun başkaları tarafından popüler görülmesinin istenmesi, çocuğun sürekli kendisini ispat etmek durumunda bırakılması.
10) Çocuğa kazandırılan dikkat çekme isteği ve kendi iç dünyasında çocuğun aileden korkusunu bu yollarla gizleme isteği.
AKRAN ZORBALIĞININ ÇEŞİTLERİ
Özellikle okul çağı çocuklarında yaygın görülen akran zorbalığının fiziksel, sözel, ilişkisel (iletişimsel) ve sanal olmak üzere dört çeşidi vardır.
Fiziksel Zorbalık: İtmek, vurmak gibi temas yollu şiddet davranışları ve mağdur kişinin eşyalarına zarar verme gibi davranışlar bu gruptadır. En sık görülen zorbalık türüdür.
Sözel Zorbalık: Mağdurun direkt olarak kendi ya da sevdiği kişilere söylenen olumsuz, kötü içerikli sözlerdir. Lakap takma, iftira, dedikodu gibi sözel zorbalık içeren davranışlardır. Fiziksel zorbalığa oranla tespiti daha zordur.
İlişkisel (İletişimsel) Zorbalık: Küsme, kıskandırma, tehdit etme, utandırma, yok sayma gibi sosyal ilişkileri baltalayan davranışlar ilişkisel (iletişimsel) zorbalık olarak nitelendirilir.
Sanal Zorbalık: Bilgisayar, tablet, telefon gibi siber iletişim araçları vasıtasıyla yapılan zorbalık çeşididir. Kişinin izinsiz olarak fotoğraflarına bakma, sosyal medya üzerinden olumsuz yorumlar yazma, kişiyi sosyal medya platformlarında rahatsız edip engelleme gibi davranışlardır.
AKRAN ZORBALIĞINI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR
1) Öğretmen ve ebeveynlere akran zorbalığı ile ilgili eğitimler verilebilir.
2) Çocuklar, henüz bu davranışları göstermeden önce çocuklara olumlu, sevgi ve saygı temelli davranışlar ve alışkanlıklar kazandırılabilir.
3) Okul çocukları için sıcak ve sevecen bir okul ortamı yaratılabilir.
4) Zorbalığa uğrayan bireyin toplumdan ve okuldan soyutlanmaması için ebeveynler ile iş birliği içerisinde hareket edilerek çeşitli faaliyetler düzenlenebilir.
5) Akran zorbalığı cezası altında çocuğa yaptığı davranışın karşılığının verilmesi (yapıcı cezalar) bir sonraki zorbalığın önüne geçebilir. Ceza, kınama ya da ikaz şeklinde olmalı ve sarsıcı, şiddet içeren cezalar olmamalıdır.
6) Ebeveynler çocuklarının rol alarak büyüdükleri ilk kişilerdir. Bu nedenle onların hem birbiri hem de çocukları ile sağlıklı bir iletişim sürdürmesi, zorba çocukların oluşmasının önüne geçebilir.
7) Öğretmenlerimiz, sınıf içinde akran zorbalık durumu yaşanınca bu durumu görmezden gelir ve müdahale ertelenirse katmerlenerek zorbalık artacak ve durum daha da zorlaşacaktır.
8) Okul ortamında akran zorbalığı için komisyonlar, birimler kurulabilir.
9) Okula yeni başlayan çocuklarımız için yaşça küçük ve fiziksel olarak güçsüz olduklarından akran rehberliği uygulamaları yapılabilir.
10) Şiddete şahit olan ile şiddete uğrayanlara biran önce yardım edilmeli, yalnız olmadıkları hissettirilmelidir.
SONUÇ OLARAK
Erken fark edilip çözüm bulunmayan akran zorbalığı, çocukta ruhsal olarak en tehlikeli hastalıklardan biri olan "Narsistik Kişilik Bozukluğu"nun oluşumuna neden olmakta, mağdur kişide ise ezik ve özgüvensiz bir yapının benliğe yerleşmesine neden olmaktadır.
Eğer siz de çocuğunuzun arkadaşlarına zorbalık yaptığını düşünüyor ve bundan şüphe ediyorsanız mutlaka bir psikiyatriste danışarak önlem almalısınız.
Çocuklar çiçektir ama bakımı yapılmayan çiçekler solmaya, yaprak dökmeye, hastalanmaya mahkûmdur.
Bir sonraki yazımız "Çocuklarda Davranış Bozuklukları"nda görüşmek üzere... Sağlıklı günler dileriz.
