İnsanoğlu bir yerden bir yere gitmek için artık çoğunlukla havayolunu tercih ediyor. Dünya semalarında halen 23 bini uçmakta ve 5 bini de yerde olmak üzere yaklaşık olarak 28 bin adet civarında uçak bulunuyor. Bu kadar uçak hava trafiği için yeterli olmamış olacak ki, havayolu şirketleri peş peşe yeni uçak siparişleri veriyor. Sıfır veya ikinci el uçak alıp satan veya kiraya veren lessorlerden alınanlar dışında direkt üreticilerden alınan uçakların anlaşmalarının imzalanması ve duyurulması  havacılık fuarlarında yapılır. Reklama yönelik bu imza törenlerinin yapıldığı havacılık fuarlarının en önemlileri Fransa’da Paris Airshow, Birleşik Arap Emirlikleri’nde Dubai Airshow, Almanya’da Berlin Airshow, Çin’de Zhuzai, İngiltere’de Farnborough Airshow ve bir de İstanbul Airshow diyebiliriz. 13-17 Ekim ‘23 tarihleri arasında yapılan Dubai Airshow bu anlamda birçok satın alma anlaşmasına şahit oldu. Bu yıl 18’incisi düzenlenen Dubai Airshow 2023, Dubai’deki Al Maktum Havalimanı’nda yapıldı.

95 ülkeden havacılık, uzay ve savunma alanlarında 1400 firmanın katıldığı etkinliği, 100 binden fazla ziyaretçiyi takip etti. Fuarda yeni ürünlerini tanıtan firmalar, yeni siparişler için birbirleriyle yarıştı.

İki büyük uçak üreticisinden biri olan Boeing’e sipariş veren firmalar şöyle;

Emirates, toplam 95 uçak (55 adet 777-9, 35 adet 777-8 ve beş adet de 787) için net sipariş verdi. Böylelikle şirketin toplam 777X siparişi 205 uçağa, toplam 787 siparişi ise 35 uçağa ulaştı. THY ile Lufthansa’nın ortaklığı olan SunExpress ise, 90 uçağa kadar (28 adet 737-8, 17 adet 737-10 ve 45 adede kadar 737 MAX) sipariş taahhüdünde bulunarak ön plana çıkıp dikkatleri üzerine çekti. Şirketin, ayrıca, daha önce sipariş ettiği ve dokuzunu teslim aldığı toplam 42 adet 787-8 uçağı daha bulunuyor.

Ethiopian Airlines toplam 31 uçak (11 adet 787 ve 20 adet 737 MAX) için kesin sipariş verdi. Ayrıca, 36 uçak (15 adet 787 ve 21 adet 737 MAX) için opsiyonel sipariş verdi. Fly Dubai 30 adet 787-9 için net sipariş verdi. Kazakistanlı Scat Airlines yedi adet 737-8 için net sipariş verirken Ürdün şirketi Royal Jordanian dört adet 787-9 için net sipariş verdi. Böylece bu şirketin toplam 787-9 siparişi altı uçağa ulaştı. Fas Kralliği’nın Royal Air Maroc şirketi iki adet 787-9 için net sipariş verdi. Boeing, böylece yedi şirketten toplam 259 adet uçak siparişi alarak yeni bir rekor kırdı.

Dubai Airshow Havacılık Fuarı’nın bir diğer önemli katılımcısı ve büyük üretici Airbus’ın siparişleri ise şöyle;

Mısır’ın Air Egypt havayolu, 10 adet Airbus A350-900, Letonya’nın

Airbaltic Havayolları 30 adet Airbus A220 bununla 80 uçaklık toplam kesin sipariş vermiş oldu.  

Etiyopya Havayolları, 11 adet A350-900 (taahhüt) – en son yapılan iyi niyet anlaşmasıyla toplam sipariş ve A350 için taahhüt, (dördü A350-1000 olmak üzere) 33'e kadar çıkıyor. Emirates ise 15 adet A350-900s uçak için imza atarken, toplam A350 siparişi 65 uçağa yükseldi.

Dubai Airshow öncesi, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP)

“Ortaklığımızın (THY A.O) 2023-2033 yıllarını kapsayan Stratejik Planı çerçevesinde ortaya koyduğu büyüme hedefleri kapsamında, yaklaşık 200 adet geniş gövde ve 400 adet dar gövde olmak üzere toplam 600 adet uçağın temin edilmesi için uçak üreticisi firmalar ve motor üreticileri ile görüşmelerin başlatılmasına karar verilmiştir. Kamuoyuna saygılarımızla duyurulur.” şeklinde bir açıklama yapıp, ardından İstanbul’da Airbus yetkilileriyle 10 adet A350-900’s ilaveten, 75 adet A350-900, 15 adet A350-1000, 5 adet A350F kargo ve 250 adet A321 neo tipi olmak üzere toplam 355 uçağın alınması konusunda görüşme yapan Türk Hava Yolları yönetiminin bu fuarda herhangi bir anlaşma için ne Airbus ile, ne de Boeing ile masaya oturmaması beklentileri boşa çıkardı ve herkesi şaşırttı. THY’nin aylar öncesinden duyurusunu yaptığı, hükümetten veya en üst siyasi iradeden “olur” çıkmadığı için geciktirdiği 600 uçak satın alınması konusunun bu fuarda da bu nedenle açıklanmadığı dile getiriliyor. Fakat ortada kesin bir gerçek var ki, Türk Hava Yolları en uygun zamanda hem Airbus ile hem de Boeing ile masaya oturarak 600 uçaklık anlaşmayı adil bir bölüşümle imzalayacaktır. THY, işte asıl o zaman şaşırtacak. Ahmet Bolat Hoca işini bilir.

Mutlu yarınlar Türkiye’m.

TURİZM YATIRIMCILARI DERNEĞİ ÇOK İDDİALI

Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında çok önemli bir yere sahip olan turizm alanında faaliyet gösteren yatırımcı kuruluşları bir çatı altında toplayan Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) tanıtım için atağa kalktı.

Türkiye Turizm Tanıtma ve Geliştirme Ajansı ile birlikte hareket eden TTYD Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi, Dünya Turizm ve Seyahat Konseyi (WTTC), THY, Raffles Otel ve Doğuş Grubu kuruluşlarınım desteğiyle, 29 Kasım’da yabancı konuşmacıların da yer alacağı ve yatırım, finansman, dijitalleşme ile markalaşmanın ele alınacağı Turizm Yatırım Forumu (Tourism Invesment Forum-TIF) adıyla bir etkinlik düzenleyecek.  

TTYD Başkanı Oya Narin, Başkan Yardımcıları Ali Güreli ve Şerife Bilgili Ercantürk ile Yönetim Kurulu Üyesi Ayla Heyfegil, 29 Kasım tarihinde İstanbul’da yapılacak toplantının amacını gazetecilere anlattı. Narin, Türkiye’de turizmin Atatürk ile başladığını, 1980 öncesi devlet öncülüğünde yapılan turizm yatırımlarının 1980 sonrası çıkarılan 2634 sayılı yasa ile özel sektör tarafından yürütüldüğünü belirterek, 2023 yılında Türkiye’nin 52 milyon turist sayısına ulaştığını, 2026 hedefinin ise 71 milyar dolar gelir olduğunu söyledi.

Narin, Türkiye gibi çok büyük turizm yatırımları yapılan bir ülkede, Turizm Bakanlığı’nın koyduğu hedeflere ulaşabilmek için dünya turizmi ile entegre olacağımız yeni bir döneme girmemiz gerekiyor. Biz de arayış içindeyiz. 2020 yılında hazırladığımız raporda geliri artırmak için modellemeler yaptık. Bizim modelimize uygun dönüşüm yapılırsa turizm geliri 135 milyar dolara çıkarılabiliyor.” diye konuştu.  

1980 yılından 2023 yılına kadar geçen sürede Türkiye’nin 20 bini aşkın tesis, 2 milyon yatak kapasitesi ve 100 milyar dolarlık yatırıma ulaştığını ifade eden Narin, bunların yüzde 47’sinin 5 yıldızlı otel olduğunu kaydetti. Narin, beş yıldızlı otel sayısında Türkiye’nin; İspanya, İtalya ve Yunanistan’ın önünde olduğunu da hatırlattı.

Türkiye turizm sektörüne ilişkin veriler paylaşan Oya Narin 2023 yılının Ağustos itibariyle sektörün 1,3 milyon istihdam sağladığını, bu istihdamın içindeki kadın oranının yüzde 30 olduğunu kaydetti. Avrupa’da bu oranın yüzde 60 olduğuna dikkat çeken Narin, sektördeki kadın yönetici oranının ise yüzde 18 gibi düşük bir seviyede olduğunu anlattı. Narin ayrıca, Türkiye’deki yatak stoğunun yüzde 30’unun yenilendiğini de ekledi.

Küresel turizmde rekabetin hızla yükseldiğini kaydeden TTYD Başkanı “Dünyada turizm açısından önemli bir rekabet ortamı var. Doğal ve kültürel özelliklerimiz rakipsiz ama yatırımın konuşulduğu ülkeler var. Özellikle Ortadoğu’da yeni bir turizm hamlesi yapılıyor. Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün gibi ülkelerde milyarca dolarlık yatırımlar yapılıyor. Bölgeye giden turist sayısı ise 47 milyona ulaştı.” diye konuştu.

Yapılacak bu toplantıyı turizmdeki tüm paydaşlar gibi biz de heyecanla bekliyoruz. Yeni ufuklar açacak bu toplantı Türk turizmine yarayacak.

1988’de kurulan Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) üyeleri 200 bin yatak konaklama kapasitesi, 15 bin uçak koltuğu, 15 havalimanı, 15 bini aşkın yat kapasiteli marina ve tüm kruvaziyer limanlarını, 6 tur operatörüyle turizme yaklaşık 60 milyar dolarlık yatırım yapmıştır.

Bu da alkışlanacak bir başarıdır.