Çanakkale Savaşları, gerek Türk tarihi ve gerekse dünya tarihi açısından son derece önemli etkiler bırakmıştır. Savaşa katılan ülkelerin sosyal, ekonomik, askeri, politik ve kültürel yapılarını derinden etkilemiştir.
Çanakkale Savaşları, Türkler için millet olma, vatan kurtarma, emperyalizmi yenme, geniş bir tarihi miras ile büyük bir askeri zafer kazanmanın yolunu açmıştır. Çanakkale Muharebeleri ve sonunda kazanılan zafer, Balkan Savaşı felaketi ile başlayan uyanışı, dirilişe dönüştürmüş, Türkiye’nin kaderi büyük ölçüde bu savaşlarla çizilmiştir.
Birinci Dünya Savaşı öncesinde yaşanan Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve Çanakkale Savaşlarının ağır şartları, İstanbul ve Anadolu’daki medreseler, liseler ve Darülfünun gibi okulların neredeyse tamamının düzenli bir eğitim öğretim hayatı sürmelerini engellemiştir. Öğrencilerin çoğunun askere gitmesi nedeniyle, okulların çoğu boşalmış ve hastane, karargâh gibi çeşitli hizmetlerde kullanılmıştır. Ayrıca okulların büyük bir kısmında öğretmen ve öğrenci yokluğundan eğitim öğretime ara verilmek zorunda kalınmıştır. Seferberlik yıllarında, askerlik çağındaki bütün gençler gibi üniversite öğrencileri de silahaltına alınmış ve gönüllü öğrenci veya darülfünun taburları adıyla çeşitli cephelerde çarpışmışlardır.
1914 yılında çıkartılan Mükellefiyet-i Askeriye Kanun-ı Muvakkati (Geçici Askeri Mükellefiyet Kanunu)’ne göre askerlikten muaf veya tecilli tutulan Sultani ve İdadi öğrencilerinin artan asker ihtiyacı sebebiyle zamanla silahaltına alınma mecburiyeti doğmuştur. Bu durumda Sultan V. Mehmed Reşat, 27 Mayıs 1915 (14 Mayıs 1331) tarihinde bir irade yayımlamış, böylece Mükellefiyet-i Askeriye Kanunu’nda değişiklik yapılarak, lise öğrencileri de askere çağırılmıştır. Sultan Reşat’ın iradesinden sonra Harbiye Nezareti tarafından 16 Kasım 1916 (3 Teşrinievvel 1332) tarihinde bir tebliğ yayımlanmış ve böylece, 1898 (1314) ve 1899 (1315) doğumluların da askere alınmasına karar verilmiştir. Çanakkale Savaşlarındaki 15’likler bu kanunla cephede yer almıştır.
Çanakkale Savaşları, Türk milletinin geleceği adına ağır kayıplara ve özellikle de eğitim öğretim faaliyetleri üzerindeki olumsuz etkilere yol açmıştır. İnsanlarımızın çoğu gönüllü olarak cepheye koşmuş ve hiç tereddüt etmeden, gençliklerini ideallerini feda etmişlerdir. Çanakkale Savaşı’na gönüllü olarak katılan Trabzon, İstanbul, Galatasaray, Vefa, Bursa, Edirne, Kastamonu, Ankara, Kayseri, Sivas, Konya, İzmir, Bilecik, Bolu, Kütahya, Denizli, Çanakkale liselerinin öğrencilerinin de çoğu cepheden geri dönememiştir. Bu okullarımız üç yıl boyunca mezun verememiştir. Çanakkale Savaşlarında geleceğin Türkiye’sini inşa edecek eğitimli bir gençlik yok olmuştur.
Tüm kayıplarına rağmen, Çanakkale Savaşlarının bıraktığı tarihi miras, unutulan millî bilincin doğmasına, Mustafa Kemal Paşa’nın askeri dehasını ortaya çıkarmıştır. Çanakkale’de kazanılan özgüven, Türk Milletine Millî Mücadele’ye başlama cesareti vermiş, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasını sağlamıştır.
Türk tarihini bilmeyen bir neslin bin yıldır hüküm sürdüğümüz bu coğrafyayı savunması imkansızdır. Özellikle ortaokul çağındaki tüm öğrencilerimizin Milli Eğitim Bakanlığı’nın yapacağı bir programla Çanakkale Savaşlarının yaşandığı bölgeyi tek tek anlatarak gezdirilmesi sağlanmalıdır.
Bu toprakları bize vatan kılan ve bizlere bağımsızlığımızı hediye eden tüm şehitlerimizi, Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere, tüm kahramanlarımızı rahmetle, şükranla anıyoruz.
