KAZI ÇALIŞMALARINA ACİL DESTEK ÇAĞRISI
Trabzon'daki arkeolojik kazı çalışmalarını yöneten Prof. Dr. Yavuz, dört yıl içinde çeşitli dönemlere ait önemli buluntulara ulaşıldığını, ancak bunun devam edebilmesi için kamusal destek gerektiğini belirtti. Prof. Dr. Yavuz, “Bu yaklaşık 15 yıl sürecek bir çalışma. İçkale’nin 4’te 3’ü binalarla işgal edilmiş, bunların çoğu tescilsiz yapılar. Bir an önce kamulaştırma yapılarak bunlardan arındırılması gerekiyor.” dedi
Trabzon'un tarihine ışık tutacak kazı çalışmalarını yöneten KTÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Yavuz, dört yıl içinde Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait önemli buluntulara ulaşıldığını, ancak kamulaştırma eksikliği, ekonomik sorunlar ve yetersiz işçi desteği nedeniyle ilerlemenin yavaşladığını ve bu projelerin başarıya ulaşması için acil sponsorluk ve kamusal destek gerektiğini belirtti. 2021'e kadar arkeolojik kazı yapılmamış bu kadim şehirde, sadece dört yıl içinde çığır açıcı buluntulara ulaştıklarını vurgulayan Yavuz, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılarla, Trabzon'un turizmde yeni bir döneme girebileceğini belirterek, bu çalışmaların kentin geleceğini kökten değiştirecek potansiyele sahip olduğunu ifade etti. Trabzon İçkale kazı bilimsel sorumlusu Prof. Dr. Mehmet Yavuz, kazı sürecinde karşılaşılan zorluklara dikkat çekerek, alanın büyük bölümünün tescilsiz yapılarla işgal edilmiş olduğunu ve yetersiz işçi desteği nedeniyle çalışmaların yavaş ilerlediğini belirtti. Ayrıca, ekonomik sorunlar ve kamulaştırma eksikliği gibi nedenlerle kazıların istenen hızda ilerlemediğini ifade eden Yavuz, bu projelerin başarılı olabilmesi için acil sponsorluk ve kamusal destek gerektiğini vurguladı.
KAZI YENİDEN BAŞLAYACAK
4 yıl önce başlayan kazı çalışmalarıyla ilgili değerlendirmede bulunan Yavuz, “Trabzon İçkale kazı çalışması Trabzon Müzesi başkanlığında Kültür ve Turizm Bakanlığının Kültür Varlıkları Genel Müdürlüğünün izni çerçevesinde yürütülmektedir. Bu 4’üncü yılımız. Trabzon’da ilk kazı çalışması sistematik olmamakla birlikte sondaj çalışması mahiyetinde 2021 yılı son aylarında Pazarkapı’da otopark sahasında yapıldı. Orada yaklaşık 2-3 ay bir süre çalıştık. Trabzon’da bilinen üniversite destekli ilk bilimsel kazı çalışmasıdır. Daha sonra Kadınlar Hali inşaatı sırasında ortaya çıkan kalıntılar üzerine kazı çalışması yapıldı. Orada inşa sahasının hemen batısında surla paralel vaziyette 125 metre boyunda bir liman yapısı ortaya çıkardık. Körfez limanı, iç liman mahiyetinde yapılmış olduğunu tespit ettik. Bir kısmı tahrip olmuş. Sahada yapılmış Bizans dönemine ait kalıntılar var. Daha önemlisi Körfez’in ağız kısmında yer alan batı yakasında kalıntıyla karşılaştık. Yaklaşık 4 metre çapında kare bir alana oturuyordu. Helenistik dönemden olma ihtimali de var. Erken Roma’da diyebiliriz. Deniz feneri olabileceğini değerlendirdik ilk aşamada. Kazıların ilk bölümü tamamlandı. Kesin bir karar verebilmek için batıya doğru yani surun iç tarafına doğru devam ettirilmesi lazım. Bu yıl sonlarına doğru Pazarkapı’da ve devamında kazılar yeniden başlayacak. Bir önceki Büyükşehir Belediye Başkanının böyle bir düşüncesi vardı. Şimdiki Başkan Ahmet Metin Genç’in de böyle bir düşüncesi var.” dedi.
2021’E KADAR ÇALIŞMA YAPILMADI
Prof. Dr. Mehmet Yavuz, “Trabzon’un özellikle Avrupa’dan nitelikli turist alabilmesi için kentimizdeki arkeolojik sahaları genişletmemiz lazım. Türkiye genelinde Trabzon’da arkeolojik alan yok denecek mahiyetinde. 2021 yılına kadar Trabzon’da hiç arkeolojik kazı çalışması yapılmamış. 4 yıl içerisinde yaptığımız çalışmalar bize Trabzon’un milattan önce 500’lüre kadar somut verilerini verdi. Helenistik, Roma, Bizans ve devamında Osmanlı dönemlerine ait kalıntılar ve buluntular elde ettik. Daha da ötesinin olduğunu düşünüyoruz.” diye konuştu.
KAMULAŞTIRMAYA İHTİYAÇ VAR
Prof. Dr. Yavuz, sözlerinin devamında şunları söyledi: “Yaklaşık 15 yıl kadar uzun sürecek bir çalışma. İçkale’nin 4’te 3’ü binalarla işgal edilmiş vaziyette. Bunların çoğu tescilsiz yapılar. Bir an önce kamulaştırma yapılarak bunlardan arındırılması gerekiyor. Büyükşehir Belediyesinin uhdesinde olan 5 dönümlük kare bir sahada çalışma başlattık. İçkale’nin tamamı 20 bin metrekare. Kamulaştırma ve restorasyon işlerinin başlatılması lazım. Ekonomik sebeplerden dolayı çalışma yavaş ilerliyor. Belediyelerden beklediğimiz işçi desteği sağlanamadı. 3 işçiyle çalışıyoruz. 4 arkeolog var. Bu kazı için yetersiz bir sayı. Şu ana kadar İçkale’de 7 farklı noktada çalışma yaptık. 3 işçi bu iş için çok az. Aksamasın diye çalışıyoruz.”
SÜMELA VE AYASOFYA’YI BİLE ARKADA BIRAKABİLİR
“Bu işin siyasi anlamda sahibi olması lazım. Kişisel gayretlerle olacak iş değil. Kamulaştırma anlamında Büyükşehir, Ortahisar belediyeleri, milletvekilleri, bakanlarımız olsun bu çalışmaya sahip çıkması lazım. Trabzon turizmine kazandırmak istiyorsak ivedilikle yapılması lazım. Bunlar sağlandığında Trabzon gerçek anlamda Sümela Manastırı, Ayasofya’dan sonra belki de bunların da ötesinde yeni bir saha kazanmış olacak.”
TRABZON’A MÜZE BİNASI KAZANDIRILMALI
“Burası belki arkeopark, açık hava müzesi olabilir. Buraya uygun sosyal tesisler de yapılabilir. Trabzon’un nitelikli müze binasına ihtiyacı var. Şu anki müze binamız Kostaki Konağı kapalı. Daha önce konaktı, evdi vesaire binalarla Trabzon’un müze ihtiyacı karşılanamaz. Komisyon oluşturulup bu tartışılabilir. İçkale’deki buluntular, Pazarkapı’da yapılacak olan kazıda çıkacak buluntuların sadece sergilenmesi için bile Trabzon Müzesi yeterli değil. Görevlilerin oturacağı bir odaları bile yok. İçkale lokasyonuna yakın bir yerde bina öneriyoruz.”
KAZIEVİNE İHTİYAÇ VAR
“Kazı çalışmasını 5 farklı pozisyonda olan kuruluşun desteğiyle yapıyoruz. Trabzon Büyükşehir, Ortahisar belediyeleri, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ticaret ve Sanayi Odası ve Müze Müdürlüğü iş birliği protokolü çerçevesinde kazıları yürütüyoruz. Bizim her türlü ihtiyacımız karşılanıyor. Ancak kazıevine ihtiyacımız var. Dışarıdan gelen arkadaşlarımız için barınak yok. Bu sahanın yolu yoktu. Belediye buradaki binayı kamulaştırdı. Yeterli olmadı. Vatandaştan müsaade alarak açtık. Büyük araç sokağa sığmıyor. Bu nedenle buradan çıkan hafriyat alanda birikiyor.”
YORGUNLUĞU ALACAK BULUNTU
“Bizim heyecanımız bitmez. Aylarca çalışırsın, sonunda öyle bir şey bulursun ki yorgunluğunuzu alır. Bizim de öyle oldu. Birkaç gün önce bulduğumuz şey bir aylık yorgunluğumuzu aldı. Ne bulduğumuz konusunda bilgi veremiyorum. Trabzon’un tarihine ışık tutacak çok sayıda buluntu ya da kalıntı var. Buradan çıkan buluntularla bir müzeyi doldurabilir misiniz diye bir takım eleştiriler var. Burası 15 yıl sürecek. Ve şu ana kadar bulduklarımız da çok değerli buluntular.”
İHMAL EDİLMEDİ, GECİKTİ
“Pazarkapı’da yaptığımız kazı sondaj kazısıydı. Büyükşehirin katlı otopark projesi vardı. Surun koruma alanı olduğu için mevzuat gereği sondaj çalışması gerekiyordu. İlk işaret ettiğimiz noktada yaptığımız çalışmalarda güzel kalıntılara rastladık. Roma dönemine ait belki da daha öncesine.. Sahayı genişletemedik. Bir tarafı otopark, bir tarafı Maraş Caddesi, diğer tarafta esnaf vardı. Şimdi orası açıldı. Pazarkapı’daki kazının öncelikle kuzey ve batıya doğru genişletilmesi lazım. İhmal edildi, akamete uğratıldı diye bir şey yok orada. Manzara öyle gösteriyor olabilir. Ahmet Başkan devam etmek istiyor. Muhtemelen Eylül’ün 15’sinde burayı bitireceğiz. Sonra Pazarkapı’da devam edeceğiz. Gecikti farkındayız. Kadınlar Hali’nin ise surla mesafesini tamamladık. Sadece restorasyon çalışması yapılmalı. Rıhtım ve limanın eksik yönlerinin tamamlanmasına yönelik çalışma yapılmalıdır. Sonra turizme kazandırılması için düzenlemeler yapılması gerekir.”