Türkiye’de devlet havalimanlarının işletmesi görevi, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na bağlı, kısa adı DHMİ olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğundadır.
Hep göz önünde olduğu ve çok bilindiği için, halkımız havalimanı deyince sanki her şeyi yapan DHMİ imiş gibi algılar.
Oysa, DHMİ, her şeyi yapan değildir.
Peki, hiç merak ettik mi, sayıları 56’ya ulaşan bu havalimanlarını devletin hangi kurumu yapmakta veya yaptırmaktadır. Hava meydanlarını, havaalanlarını veya havalimanlarını projelendirmek ve inşa etmek önceleri Nafia Vekaleti, sonraları Bayındırlık Bakanlığı, daha sonra kurulan ve Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Demiryolları, Limanlar ve Havaalanları (DLH) Genel Müdürlüğü’nün göreviydi.
Bakanlığın adının Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı olarak değiştirilmesinden sonra havalimanlarının yapılması veya yaptırılması işi, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nün (AYGM) ve bağlı olan Hava Meydanları Yapım Dairesi ve Hava Meydanları Etüd ve Proje Dairesi Başkanlıklarının sorumluluğundadır.
Hava Meydanları Yapım Dairesi’nin gerçekleştirdiği bazı işlere bakınca nasıl bir fonksiyonu olduğunu görebiliriz.
Elazığ Havalimanı: (Pist: 3000m.x 45m. Taksirut: 380 m. x 24 m, Apron: 411m x 130 m Terminal: 16.400 m2 - İç / Dış Hat)
Bingöl Havalimanı: (Apron Taksirut ve Emniyete Yönelik İşler Tamamlama İnşaatı. Teknik Özellikler: Kazı, Dolgu, Çevre Yolu Beton Kaplama, Drenaj, Elektrik-Elektronik İmalatları.)
Iğdır Şehit Bülent Aydın Havalimanı: (Pist: 3000 x 45 m Taksirut: 250 x 24 m Apron: 240 x 120. Terminal: 3.500 m2 )
Ordu-Giresun Havalimanı: (Pist: 3000 x 45 m Taksirut: 250 x 24 m Apron: 240 x120 m) Terminal: 20.250 m2 - İç/Dış Hat. Kapalı Alan: 37.651 m²)
Yüksekova S. Eyyubi Havalimanı: (Pist: 3200 x 45 m Taksirut: 265 x 24 m Apron: 228 x 120 m. Terminal: 6.600 m2)
Adı geçen havalimanları ihale edilerek değişik tarihlerde bitirilmiş ve işletmeci kuruluş olan DHMİ’ye teslim edilmiş. Doğaldır ki, bu işlerin bazıları açıklanan tarihlerde yetişmemiş ve gecikmiştir.
Alt Yapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından yapımı halen devam eden havalimanlarının durumuna bakınca da söz verilen tarihlerin aşıldığı veya daha ileri tarihe sarkacağı şimdiden bellidir.
Resmi bilgilerde görünen durum şöyledir.
Bayburt-Gümüşhane Havalimanı:
Proje Bedeli : 987.271.000 TL
Altyapı inşaatı: Proje Bedeli 422.865.000 TL, İhale Bedeli: 174.748.099,75 TL (Revize Sözleşme Bedeli: 209.684.601,51 TL) Teknik Özellikler: Pist: 3000 m x 45 m. Apron: 300 m x120 m Taksirut: 265 m x 24m.
Gerçekleşme oranı yüzde 95 denilmekle beraber tesisin hizmete girişi konusunda kesin bir tarih verilmediği görülmektedir.
Rize-Artvin Havalimanı:
Proje Bedeli: 4.170.993.000 TL (Altyapı + Üstyapı) Altyapı İnşaatı: Proje Bedeli: 2.694.000.000 TL
İhale Bedeli: 1.078.434.462 TL (Rev. Söz. Bed: 1.293.251.145,33 TL)
Teknik Özellikler: Dolgu Alanı (şevler dâhil): 2.800.000 m², Pist: 3000 x 45 m
Gerçekleşme oranı yüzde 100 denilmiş fakat açılış tarihi kesin bilinmiyor.
Proje adı (2) : Rize-Artvin Havalimanı Üstyapı İnşaatı (Yapım İşi)
Teknik Özellikler: 3.000.000 yolcu/yıl. Terminal; 31.846 m2 Toplam 47.133 m2
Gerçekleşme oranı yüzde 94,73 olarak belirtilmiş. Kesin açılış tarihi bilinmiyor.
Yozgat Havalimanı: Proje Bedeli: 990.906.000 TL
Altyapı inşaatı Proje Bedeli: 426.500.000 TL İhale Bedeli: 176.352.094,83 TL (Rev. Söz. Bedeli: 211.486.692,08 TL) Teknik Özellikler: Pist: 2600 m x 45 m
Apron: 300 m x 120 m Taksirut: 265 m x 24 m.
Gerçekleşme oranı yüzde 80 olarak belirtilmiş. Kesin açılış tarihi belli değil.
Üstyapı inşaatı: Proje Adı (2) : Yozgat Havalimanı Üstyapı İnşaatı (Yapım İşi)
Proje Bedeli: 564.406.000 TL
Gerçekleşme: -
Teknik Özellikler: 2.000.000 yolcu/yıl. Terminal: 20.000 m2 Toplam 32.000 m2
Açıklamalar: 2022 yılı yatırım programında 60.000.000 TL yıl ödeneğiyle yer almaktadır.
Üst yapı tesislerinin de ne zaman açılacağı kesin olarak belli değil.
AYGM’nin planlanan projeler sayfasında ise “güncelleniyor” ifadesi yer alıyor.
Bu tabloya bakarak yakında açılacak denilen Rize-Artvin Havalimanı’nın, Gümüşhane-Bayburt Havalimanı’nın, Yozgat Havalimanı’nın ve sadece adı geçen Karaman Havalimanı’nın yanı sıra birkaç müteahhit değiştiren ve Yap-İşlet-Devret yöntemiyle yolcu garantili ihale edilen Çukurova Havalimanı’ndan ise nedense hiç bahsedilmemiş.
Şimdi doğal olarak herkesin aklına “Bu tesisler neden belirtilen tarihte bitmiyor ve gecikiyor” gibi bir soru gelmektedir.
Bu konuda bizim önyargılı hareket edip gerçeğe aykırı düşünceler söylememiz elbette doğru olmaz. Kamuoyunu bilgi sahibi yapabilmek için, neyin ne kadar nasıl ve kaç TL’ye yapıldığını yazarak gecikmenin sebeplerini sorma hakkımızı kullanmak istedik. Söz sırası yetkililerde.
Mutlu yarınlar Türkiye’m.