Merhaba bir önceki yazımızda "Çocuklarda Okul Fobisi"ni incelemiştik. Şimdi ise "Çocuklarda Yeme Bozuklukları"nı inceleyeceğiz keyifli okumalar...
YEME BOZUKLUĞU NEDİR?
Sağlığa zarar verebilecek derecede yetersiz ya da aşırı yemek yeme davranışıdır.Yeme bozukluğu olan kişinin bedeni, duygusal ve sosyal hayatı yeme davranışındaki bozukluklar nedeni ile zarar görür. Kişinin günlük yaşamı yemek yeme biçimini değil,yemek yeme biçimi günlük yaşamını etkiler.
BESLENME VE YEME BOZUKLUKLARI:
1) Pika.
2) Geri çıkarma.
3) Kaçıngan/ kısıtlı yiyecek alımı bozukluğu.
4) Aneroksiya nervoza.
5) Tıkanırcasına yeme bozuklukluğu.
6) Tanımlanmış beslenme bozuklukları olarak değerlendirilebilir.
YEME BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ NEDİR?
Çocukların az miktarda yemek yemesi ya da seçici beslenmesi sağlıksız olduğu anlamına gelmez. Sadece bazı beslenme ve yeme bozuklukları zamanla çocuklarda sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Bu durumun doğru tespiti ise önem taşımaktadır.
Çocukluk döneminde beslenme ve yeme bozukluklarına çok sık rastlanmaktadır. Çocukluk çağındaki düzensiz beslenme alışkanlıkları sonucunda ortaya çıkan beslenme bozuklukları tedavi edilmezse sağlıığı tehdit eden hayati problemlere davetiye çıkarmaktadır.
Çocukluk çağında besinlere bağlı durum değişiklikleri zamanla sosyolojik ve psikolojik sorunlar haline dönüşebilmektedir. Bu dönem için görülen beslenme ve yeme bozuklukları şöyledir:
1) Pika Sendromu:
Çocuklarda demir ve çinko eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkabilen sorun; kil, kireç,cam gibi yiyecek dışı maddelerin uygun olmayan bir şekilde bir aydan fazla süreyle tüketilmesidir. İki yaşından büyük çocuklarda görülebilir. Bebek ve süt çocuklarında nesnelerin ağıza götürülmesi normal bir davranış olduğundan yeme bozukluğu olan kişinin teşhisinin iki yaşından sonra konulması doğru olandır. Pika sendromunun altında otizm spektrum bozukluğu gibi başka bir zihinsel hastalık da olabilir. Hastalık demir, çinko eksikliği ya da vitamin,mineral, yağ asitleri eksikliğine bağlıysa,bu sorunların giderilmesi ile tedavi edilebilir.
2) Ruminasyon Bozukluğu:
Çocuklarda ruminasyon bozuklukları her yaşta ortaya çıkabilir. Genellikle bebekler ve süt çocuklarında çok sık görülmese de en az bir ay boyunca haftada birkaç kez düzenli bir şekilde yiyeceklerin ağıza gelmesi olarak tanımlanır. Yemek sonrasında sindirilmiş gıdaların çaba sarf etmeden; kusma, öğürme, tiksinme olmadan kolayca ağıza geri gelmesi,yeniden çiğnenilebilir,tekrar yutulabilir ve tükürülebilir olmasıdır. Bu eylemler sonunda çocukta bir rahatlama duygusu olabilir. Tedavi edilmediğinde çocuklarda kilo kaybı,beslenme yetersizliği,elektrolit bozuklukları gibi başka sorunlara da neden olabilmektedir.
3) Kaçıngan-Kısıtlı Yiyecek Bozukluğu:
Yiyeceğin tadı,kokusu, rengi,dokusu,kıvamı gibi özellikleri ile yemenin yaratabileceği boğulma, kusma,reflü gibi olası sonuçlardan duyulan korku ya da yemeye karşı ilgisizliğe neden olan bir sorundur. Çocukların yemekten kaçınma davranışı yemek çeşitliliğinin olmaması ve yeni gıdaları yemeye karşı büyük bir isteksizlik duyulması ile başlar. Ancak çocukluktaki seçici beslenme ile bu durum aynı değildir. Çocukluk çağında sık görülen yemek seçme normaldir. Yemek seçen çocuklar gıdanın rengi,kokusu,markası gibi özelliklerine bakarak az miktarda gıda tüketebilir. Bu tip çocukların genellikle boğulma tehlikesi atlatan ve buna bağlı olarak yemek yeme konusuna bağlı olarak hızla kilo kaybettikleri gözlenebilir.
3) Anoreksiya Nervoza:
Yetişkinlerde çok görülen anoreksiya nevroza,çocuklarda da kilo almaktan ya da şişmanlamaktan korkma düşüncesi ile ortaya çıkar. Belirgin bir biçimde düşük vücut ağırlığında olmasına rağmen çocuklarda kilo almayı güçleştiren beslenme davranışları gelişebilir. Vücudun ihtiyaç duyduğu miktardaki enerji alımını kısıtlama tutumunun derecesi,yaş ve cinsiyet ile gelişimsel duruma bağlı olarak değişir. Bu sorun nedeniyle belirgin bir biçimde ortaya çıkan düşük vücut ağırlığı zamanla önemli bir sağlık sorunu haline gelir. Burada çocuğun vücut ağırlığını ya da biçimini nasıl algıladığı ile alakalı bir durum söz konusudur. Çocuk kendini değerlendirirken vücut ağırlığı ve şekline gereksiz önem yükler ya da o sıradaki düşük vücut ağırlığının ciddiyetini kavrayamaz.
4) Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu:
Çocukların ihtiyacı olandan fazlasını tüketmesi ile başlar. Çocuklarda olağandan çok hızlı yeme, rahatsız edecek düzeyde tokluk hissedene kadar beslenme,bedensel açlık olmadığı halde aşırı yeme, utanma nedenli tek başına yeme bu sorunun belitileridir. Tıkanırcasına yeme bozukluğu nedeniyle tiksinme, duygusal çöküntü yaşama ya da büyük bir suçluluk duygusu ortaya çıkar.
5) Bulimiya Nervoza :
Tıkanırcasına yeme bozukluğuna benzer şekilde çocuklarda ortaya çıkan bu durumda ise; çocuklar yiyebileceğinden fazla besini tüketir. Besin tüketimi sonrası kilo almaktan sakınmak için kendi kendini kusturma,ergenliğe yakın dönemde ishal yapıcı ve idrar söktürücü ilaçları bilinçsizce kullanma,neredeyse hiç yemek yememe ya da aşırı spor yapma gibi yineleyen davranışlarda bulunma görülür.
YEME BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ NELERDİR?
1) Yemek yemeyi reddetme.
2) Yemek seçiciliği.
3) Katı gıdaya geçişi reddetme, katı gıda görmek istememe.
4) Besin ağıza alındığı zaman öğürme ve kusma.
5) Yutma ve çiğneme bozuklukları.
6) Açlık ve tokluk hissinin yetersiz olması,bunu anlayamaması.
7) Yemek yeme sürecinde aşırı stresli olma,ağlama.
8) Çevresinde yemek seçen çocuk ya da ebeveynlerin olması.
SONUÇ OLARAK
Her çocuk için gözünü ilk açtığı yer ailesidir. Genel anlamda ailede yemek seçme davranışları, huzursuzluk, baskı gibi davranışlar varsa çocuğa kötü örnek olup,bu durumları daha fazla etkilemektedir. Çocuklar dünyaya geldiklerini an itibariyle kamera rolünde oldukları için aileyi taklit ederler. Yeme bozuklukları sağlık için ciddi anlamda önemlidir ve sonraya ertelenecek bir konu değildir. Ertelenen her durum sürekli belirttiğimiz gibi daha da vahim sonuçlar meydana getirmektedir. Yine yeme bozukluğu sadece anne ve baba gayreti ile düzelecek bir durum değildir. Farkedilen en yakın zamanda bir uzmana danışmak ve süreci doğru yönetmek büyük önem taşır.
ÇÜNKÜ "SAĞLAM KAFA SAĞLAM VÜCUTTA BULUNUR"....!
Bir sonraki yazımız; "Çocuklarda Kurallar ve Sınırlar"da görüşmek üzere sağlıklı günler dileriz...