Medyada bit tartışmadır gidiyor. Yarım yüzyıldır hükümdarlık yapan Sultanların sultanı Kanuni Süleyman. Olumsuzlukların öne çıkarılmış. Olumlu yanları yokmuş gibi, hep olumsuzlukları gündeme taşındı. İşte o zaman kızılca kıyametler koptu. Hayat şundan şuandan ibaret değildir gibi inciler saçan çokbilmişler gibi?
İyi ki; bazı bilgiler! Son yıllarda yaşanan ilginç ve acılı olayları bilmezlikten gelmelerini farketmediler. Bakınız neler yaşanmış son yüzyılda. Hem de burnumuzun dibinde…
Trabzon 23 Nisan 1916 da Rusların eline geçti. Trabzon vali Azmi Cemal Bey ağlaya sızlaya zorla sandala bindirilerek Giresun’a doğru yola çıkarıldı. Şehir Rum metropoliti (Belediye Başkanı) Hirisantos’a teslim edildi. Hirisantos’a aynı zamanda bir din adamı idi. Trabzon iki sene sonra tekrar Türklerin eline geçti. 20 Nisan 1918 günü Türk bayrağı tekrar Trabzon da dalgalanmaya başladı. Türk ordu komutanı iki ay sonra büyük bir törenle Trabzon’a girdi. Komutan Vehip Paşa’ya metopolit Hirisantos tarafından 15 ntane rum ve Ermeni dilberi ile 50 bin maat hediye edilmiş. Demekki o yıllarda Osmanlı kültüründe dilber hediye etme makbul sayılırdı. Şimdi Kanununi’yi niçin suçluyoruz. Zaten Kanuni’nin hareminde de söylendiği kadar cariye yokmuş. Topu tomarı 720 tanecik!..
Muhacırlıktan sonra Trabzon’un ilk emniyet müdürü Refik Koraltan’dı. Refik Koraltan kendisine bir evlatlık bulunmasını istemiş. Yetimhanedeki kız çocuklarından yaşları 9-11 arası olanlardan bir tanesini seçmişler. Mahcup, zavallı bir kız çocuğu. Yapılan araştırmada bu kız çocuğu da Hirisantos’un çirkin emellerine hedef olmuş.
İşte biz bu tecrübeler ışığında diyoruz ki; bir millet özgürlüğünü kaybederse, şerefini, namusunu, kızını, bacısını da kaybeder. Onun için bizler Ana=Vatan, vatan=namus diyoruz. Birini kaybedince diğeri çoktan kaybolur. Basına başına yansımıyor, ana, bugün acaba ırak’ta kaç bin tane Amerikan piçi var. Bunun sayısını söylemeye dilim varmıyor. Amerikan işgaline sıcak bakanlara bu soruyu sormakta yarar var. Bir kez daha yakın tarihimiz dönelim. Bugün vasil ve kosti adlarını bu yörede kaç kişi biliyor. Muhacırlığa gidemeyen Müslüman yöre halkına kan kusturan bu iki Ermeni Beyini kimler tanıyor. Akıbetlerini kaç tane tarihçi bilgeler! Yazma gereği duydular. Kaç prof. Unvanlı bilge! Yakın tarihimizi Atatürk gençliğine anlatma, öğretmen gereğini duydu. Bana söyler misiniz? Rus general acaba gerisin geri kaçarken kılita (Yalıköy) kalesinin duvarlarına neler yazdılar, merak ettiniz mi? Acaba Görele, Eynesil, Beşikdüzü, Vakfıkebir ve Akçaabat’ta taun (veba ) salgını niçin çıktı. Kaç kişi bu salgında yaşamını yitirdi. Bunları Biliyor musunuz? Merak ettik mi? Varsa da muhteşem Yüzyıl, yoksa da muhteşem Yüzyıl. Yazıklar olsun bize?..