Bir şehrin fetih zamanının gün ve ay olarak bilinmemesi tarihte rastlanılabilir durumdur. Ancak fethin zamanı hakkında farklı görüşlerin ortaya atılması işi içinden çıkılmaz hâle sürükler. Osmanlı’nın erken dönem kroniklerinde Trabzon’un fethinin 1461 olarak verilmesine karşın ay ve gün hakkında bilgi paylaşılmaması Trabzon’un fethinin zaman sorununu ortaya çıkarmıştır. 1960’lı yıllarda dönemin mevcut tarih bilgisinden hareketle 26 Ekim esas alınmış ve Trabzon’un fethi bu zamanda kutlanmıştır. Ancak bu tarihin yanlış olduğu yeni bilgilerle de ilerleyen süreçte ispatlanmıştır.
Trabzon’un fethinin tarihi meselesi geçtiğimiz yıllarda Trabzon gündemini bir süre meşgul etmişti. Fethin tarihinin kutlana geldiği üzere 26 Ekim değil, 15 Ağustos olduğu KTÜ Tarih Bölümü Eski Başkanı şimdi Avrasya Üniversitesi Rektörü makamında bulunan Prof. Dr. Kenan İnan Hocamız tarafından uzun yıllardır tarihî delilleriyle açıklansa da yerel yöneticiler tarafından herhangi bir girişimde bulunulmamıştır. Biz de aynı görüşü savunan tarihçi olarak çeşitli vesilelerle konuyu yerel görsel ve yazılı medya üzerinden birçok kez gündeme taşıdık.
Sonunda dikkatler çekilerek 11 Ekim 2017’de Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen ve Prof. Dr. İnan’ın başkanlığını yaptığı panelle Türkiye kamuoyuna fethin tarihinin 15 Ağustos olduğu bildirildi. Dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Orhan F. Gümrükçüoğlu da bu tarihi desteklediklerini basına beyan etti. Ancak yine 26 Ekim’de kutlamaya devam edildi. 26 Ekim 2018’deki kutlamada ise Büyükşehir Belediye Başkanvekili Seyfullah Kınalı fethin yanlış tarihte kutlandığını, bu yıl son kez 26 Ekim’de kutlama yapılıp gelecek yıldan itibaren tarihçilerin ortaya koyduğu gerçeğe uyarak kutlamaların 15 Ağustos’ta yapılacağını duyurdu.
Yanlış tarihte kutlanıldığının bilinmesine karşın 26 Ekim’de kutlamaların yapılması ilginç durum oluştursa da 15 Ağustos sözü Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından verilmiş ve buna en başta da tarihçiler olarak bizler sevinmiştik. Lâkin 2019 yılının 15 Ağustos’una bir haftaya yakın zaman kalmasına karşın fetih kutlamalarına ilişkin ne bir etkinlik duyurusu ne de afişi ortada gözükmemektedir.
Umarız başta Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Zorluoğlu olmak üzere yerel idareciler yoğun Trabzon gündemi içerisinde bir başlangıcı ifade edecek bu günü atlamaz. Bu sene Trabzonlular 11-14 Ağustos’ta Kurban Bayramı’nı kutladıkları gibi 15 Ağustos’ta da Trabzon’un fethini kutlamalıdır. Bu, Trabzonluların tarihî hakkıdır.