Trabzon basını, tarihi itibariyle köklü maziye sahiptir. Trabzon, 19. yüzyılın 2. yarısından günümüze dek, İstanbul matbuatından geri kalmayacak şekilde birçok gazete ve derginin çıkış yeridir. Osmanlı döneminde İstanbul’dan sonra Anadolu’da ilk matbaa 1865 yılında Trabzon’da kurulmuş ve zaman içerisinde şehirdeki matbaa sayısı artarak kitapların yanında gazete ve dergi gibi süreli yayınar da basılmıştır.
İşte böyle bir yapıya sahip Trabzon basınının tarihî mirasının günümüze aksettirilmesi konusunda büyük eksikliklerin ve sorumsuzlukların yaşandığı da ne yazık ki gerçektir. Şehrin basın tarihi, İl Halk Kütüphanesinde 1940’ların öncesine gidememektedir. Bu yıllardan günümüze kadar çıkmış olanlar da tam olarak mevcut değildir. Örneğin, 1940’lara ait yalnızca Halk gazetesi, eksik koleksiyonuyla araştırmacılara sunulmaktadır. Trabzon’da çıkan gazetelerin nüshalarının tamamının toplanmaya başlanması ise 2000’lerin başlarından itibarendir. Tabii bunlar da kütüphanenin iç kısımlarında neme ve küfe açık şekilde saklanarak; kâğıdın zamana bağlı olarak sararıp yazıların silikleşmesini önlemeye yönelik hiçbir koruyucu tedbir alınmamış vaziyettedir. Şahısların bile koleksiyonluk ilk baskı kitaplarını nem, toz ve diğer dış etkenlere karşı koruma poşetlerinde sakladığı düşünülürse, devletin kurumu olan Trabzon İl Halk Kütüphanesi bu yönüyle geri kalmıştır.
Basın üzerine bir araştırma yapmak istenirse kütüphane görevlileri ellerindeki gazete arşivlerinden istediğinizi önünüze koymaktadır. Bu ise zamanla oluşacak yıpranmaları da beraberinde getirmektedir ve getirmiştir de. Birçok gazete nüshasının kenarları kopmuş, sayfaları yırtılmış ve yazıları silikleşmiş şekilde durmaktadır. Oysa bunlar bir daha yerine konulması çok zor olan tarihî mirastır. Kütüphane yetkililerinin bunları dijital ortama aktarması günümüz koşullarında oldukça kolay işlemdir. Hâlbuki şimdiye dek böyle bir girişimde bulunulmamış olması oldukça düşündürücü ve bir o kadar da üzücüdür.
İstanbul ve Ankara’daki büyük kütüphaneler ve hatta bazı üniversiteler dahi arşivlerini artık dünyanın her yerine dijital olarak hizmete açarken Trabzon’un bundan mahrum kalması beklenemez. Trabzon Büyükşehir Belediyesi ve Ortahisar Belediyesi Başkanlıkları duruma el koymalıdır. Trabzon’da şimdiye dek çıkmış başta gazete ve dergi gibi süreli yayımlar olmak üzere her türlü neşriyat toplanmalı ve dijitalize edilerek araştırmacıların istifadesine sunulmalıdır. Bu yapıldığı takdirde Trabzon üzerine kaleme alınacak akademik çalışmaların artacağı ve şehrin tarihinin birçok yönden farklı bakış açılarıyla ortaya koyulacağı aşikârdır. Bunun yanında hâlihazırda yayımı devam etmekte olan Trabzon basınının dijital formatları gazete ve dergi yetkililerinde mevcuttur. Kurulacak basit bir sistemle birlikte bunlar belirli aralıklarla düzenli olarak kütüphanelerde arşivlenmelidir. Bu sayede en azından gelecek kuşaklar için bugünkü Trabzon basınına ulaşmak ve araştırma yapmak kolaylaşmış olur.
Şehrin tarihî ve sosyokültürel hafızasının sonraki nesillere aktarılması için bu bir görevden ziyade, ahlâkî sorumluluktur. Trabzon’a ve Trabzonlulara yalnızca futboldan ibaret bir şehir kimliği oluşturursanız gelecekte topu kendi ağlarınızda görmeniz kaçınılmazdır. Oysa unutulmamalıdır ki Trabzon şehri futbolundan çok önce, matbuatının ve kültürel faaliyetlerinin gelişmişliği yönüyle İstanbul’la yarışmaktaydı ve bugünkü Trabzon’a geçmişinden kalan mirasta en büyük payı bunlar oluşturmaktadır.
Trabzon’un hafızasının tarihî derinliği Trabzon’u yönetenlere ve elbette Trabzonlulara yol göstermelidir.
Trabzonlu bir tarihçi olarak bizim de isteğimiz tam olarak budur zaten.