REÇETE’NİN BU HAFTAKİ KONUĞU UZM. DR. GÜRBÜZ YULUĞ
Medicalpark Karadeniz Hastanesi Enfeksiyon ve Mikrobiyoloji Hastalıkları Uzmanı, Uzm. Dr. Gürbüz Yuluğ, “Enfeksiyon Nedir?”, “Grip nedir?” “Aşılar ve önemi nedir?” sorularına cevap verdi
ENFEKSİYON NEDİR?
Enfeksiyon oluşumu, bakteri, virüs, mantar ya da parazit gibi organizmaların vücuda girmesi ve yerleşmesi sonucu meydana gelmektedir. Vücutta enfeksiyon oluştuğu zaman, doğal olarak enfeksiyonlu hastalıklarda gelişmeye başlar. Birçok organizma vücudumuzda yaşamaktadır. Bu organizmalar normalde zararsızdır ve hatta faydalı olanları dahi vardır. Fakat bulundukları bazı koşullar nedeni ile bazı organizmalar hastalık oluşumuna yol açabilmektedir.
ENFEKSİYON OLUŞUM NEDENLERİ NELERDİR?
Enfeksiyonlar bir takım sebeplerden dolayı oluşabilmektedir. Bakteriler,Virüsler,Mantarlar,Parazitler.
ENFEKSİYON BELİRTİLERİ NELERDİR?
Enfeksiyonun belirtileri, enfeksiyona sebep olan organizmaya bağlı olarak çok çeşitlilik göstermektedir. Fakat, sıklıkla görülen enfeksiyon semptomu ateş ve halsizliktir. Ayrıca, bazı enfeksiyon semptomları çok hafif seyrederek evde tedavi edilebilirken, bazı enfeksiyonlar ise şiddetli semptomlar gösterir ve tedavisi ancak hastanede yapılabilir.
EN YAYGIN GÖRÜLEN BELİRTİLERİ ŞUNLARDIR?
Ateş, İshal,Halsizlik, Kas ağrıları.
RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Bulaşıcı hastalıklara sebep olan enfeksiyon ların herkese bulaşma riski bulunmaktadır. Fakat, bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, enfeksiyon oluşması riski çok daha fazladır.
ENFEKSİYON BULAŞMASINA SEBEP OLAN FAKTÖRLER NELERDİR?
Bir organ nakli işleminden dolayı alınan ve bağışıklık sistemini baskılayan steroidler ya da diğer bazı ilaçlar,
HIV virüsü taşıyan kişiler ya da AIDS hastaları,
Bağışıklık sistemini etkileyen bazı ilaçlar ve bir takım kanser ilaçları.
Yetersiz beslenme,İlerlemiş yaş,
İmplant gibi tıbbi cihazlar.
TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Doktor bazı laboratuvar ve görüntülü tarama testleri yaparak, hastanın enfeksiyondan kaynaklanan semptomlarını anlamaya çalışır. Birçok enfeksiyonlu hastalık benzer semptomlar göstermektedir. Vücut sıvısından alınacak örnekler yardımı ile enfeksiyona sebep olan mikrop tespit edilebilmektedir.
YAPILMASI GEREKEN TESTLER NELERDİR?
Kan testi, İdrar testi, Boğaz kültürü, Dışkı örneği, Omurilikten sıvı alınması yöntemi. Görüntülü tarama testleri, Biyopsi.
ENFEKSİYON TEDAVİSİ VE İLAÇ KULLANIMI NASIL OLMALIDIR?
Eğer enfeksiyona sebep olan mikrop tespit edilmiş ise doktor bu sonuçlara göre en uygun tedaviyi uygulayacaktır.
ENFEKSİYON TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR ŞU ŞEKİLDEDİR,
Antibiyotikler (streptokok ve E.coli gibi bakterilerinin sebep olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılır),
Anti-viral ilaçlar (AIDS, hepatit B, hepatit C, uçuk ve grip gibi tedavisinde kullanılır),
Anti-fungal ilaçlar (ağız, boğaz ve akciğerlerde oluşan mantar enfeksiyonların tedavisinde kullanılır),
Anti-parazit ilaçlar (sıtmaya sebep olan parazit gibi çok küçük parazitlerin sebep olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılır).
KİŞİYE UYGUN ANTİBİYOTİK SEÇİMİ NASIL YAPILMALIDIR?
Hastaya antibiyogram yapılması gerekiyor mutlaka. Hastanın boğazı ağrıyorsa boğaz kültürü, akciğerinde problem varsa balgam kültürü almak, enfeksiyon dışkıdaysa dışkıdan kültür almak gerekir. Kanda da enfeksiyon olabilir bu durumda da kandan alınmalıdır. Bu yapılmadan ezbere antibiyotik verilmemesi gerekiyor ama acil durumlarda tecrübeye dayalı ilaç verebiliyoruz çünkü uygunluk kültürü sonucu bir haftada çıkıyor.
GRİP NEDİR?
Grip, Influenza adı verilen bir virüs tarafından oluşturulan, ani olarak 39°C üzerinde ateş, şiddetli kas ve eklem ağrıları, halsizlik, bitkinlik, titreme, baş ağrısı ve kuru öksürük gibi belirtilerle başlayan bir enfeksiyon hastalığıdır.
Özellikle çocuklarda, yaşlılarda ve kalp hastalığı akciğer hastalığı, böbrek hastalığı, şeker hastalığı gibi kronik hastalığı olan kişilerde çok daha ağır seyretmekte ve ölüme kadar varılabilen ciddi sonuçlara yol açmaktadır. Bu kadar ciddi tablolar yol açan grip, halk arasında çok sık olarak soğuk algınlığı ile karıştırılmaktadır.
GRİP NASIL BULAŞIR?
Gribe yol açan İnfluenza virüsü çok kolay ve hızlı bulaşır. Başlıca bulaşma yoları, öksürük ve hapşırık ile etrafa saçılan damlacıkların hava yolu ile bulaşması, hasta kişiler ile direkt temas edilmesi ve hasta kişilerin ağız-burun akıntıları ile temas etmiş eşyalar ile bulaşmadır.
GRİP HASTALIĞININ TEDAVİS NASIL YAPILIR?
Grip hastalığının tedavisi, ortaya çıkan belirtilerin tedavisi şeklindedir. Ateşin düşürülmesi, burun akıntısının giderilmesi, halsizlik ve kırgınlığın giderilmesi şeklinde tedavi düzenlenir ve yatak istirahati önerilir.
GRİPTEN NASIL KORUNMALIYIZ?
Gripten korunmanın başlıca yolu vücut direncinin düşmesini engellemekten geçer. Bu nedenle mevsim özelliklerine uygun giyilmeli, bol sulu gıdalar, taze meyve ve sebze tüketilmelidir. Hastalar ile yakın temastan, ortak eşya kullanımından kaçınılmalıdır.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Dünya Sağlık Örgütü,TC. Sağlık Bakanlığı tarafından, çeşitli gruplar gribin olumsuz etkileri açısından risk grubu olarak tanımlanmaktadır
RİSK GRUBU OLAN HASTALAR KİMLERDİR?
65 yaşından büyük kişiler, Şeker hastaları (diyabet),Astım hastaları, Kronik akciğer hastaları (Bronşit v.b), Kronik kalp ve damar sistemi hastaları (koroner arter hastaları),
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler ( kronik kan hastalığı- hemoglobinopati- olanlar, kanser hastalığı, immunsupresif kullananlar),Huzurevi, bakımevi v.b ortamlarda yaşayanlar.
GRİP TEDAVİSİNDE ANTİBİYOTİĞİN YERİ NEDİR?
Grip olunca genelde antibiyotiğin kullanılmaması gerekiyor, çünkü; antibiyotikler virüslerde etkisizdir. Her ateşi olan kişinin, grip olduğunu zannederek antibiyotik içmemesi gerekir. Böyle bilinçsiz kullanımlarda antibiyotik etkisiz olduğu gibi bir de ağız florasını bozuyor.
Antibiyotik kullanımına bağlı olarak mantar enfeksiyonu oluşabiliyor ve hatta mantar zatürreesine yol açabiliyor.
Gripte istirahat ve gıdaya dikkat edilmelidir. C vitaminden zengin gıdalar alınması gerekir. Ama komplikasyon geliştiyse, kişinin ateşi düşmüyorsa mutlaka hekim kontrolünden geçmesi gerekiyor.
AŞILAR VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
AŞI NASIL ETKİ EDER?
Aşılar, belirli bir hastalığa yakalanmadan önce kişilere ulaşıp onların bağışıklanmalarını sağlamak amacıyla verilir. Vücutta savunma mekanizmasını uyararak, hastalık etkenini tanıyan ve bu etkenle karşılaşıldığında onu yakalayıp yok eden koruyucu maddelerin (antikorlar) oluşmasını sağlarlar. Bu şekilde aşılanan kişi aşılandığı hastalıklara karşı bağışık yani dirençli olur. Oluşan direnç genellikle ömür boyu vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır.
AŞILAR HANGİ HASTALIKLARDAN KORUR?
DaBT (karma aşı) difteri, boğmaca ve tetanozdan, polio aşısı çocuk felcinden, hepatit B aşısı Hepatit B’ye bağlı B tipi sarılık, siroz ve karaciğer kanserinden, hepatit A aşısı A tipi sarılıktan, suçiçeği aşısı suçiçeği hastalığından, Hib aşısı H. influenza tip b’ye bağlı menenjit, zatürre ve orta kulak iltihaplarından, BCG aşısı veremden, KKK (Kızamık-kabakulak-kızamıkçık) aşısı kızamığa bağlı zatürree, orta kulak iltihabı ve SSPE (subakut sklerozan panensefalit) hastalığından, doğumsal kızamıkçık sendromu ve kabakulaktan, Konjuge Pnömokok aşısı ise zatürree, beyin iltihabı ve kan zehirlenmesinden korur.
KİMLER ÖNCELİKLİ OLARAK GRİP AŞISI YAPTIRMALI?
Gebeler, 6 ay-5 yaş arası çocuklar, 65 yaş ve üzerindeki kişiler, HIV/AIDS veya bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar, astım, kronik kalp veya akciğer hastalığı olanlar Şeker hastaları, Kanser hastaları ve sağlık çalışanları grip konusunda yüksek risk grubunda yer alıyor.
AŞI YAPILMAZSA NE OLUR?
Aşı ile önlenebilir hastalıkların sıklığı artar. Aşılanarak bağışık hale gelmiş bireylerin oluşturduğu toplumlar, hastalıkların yayılmasına karşı direnç gösterirler. Bu yolla henüz aşılanmamış, aşılanmaya engel oluşturan bir hastalığı olanlar da korunmuş olur.