OKULLAR AÇILDI; ÖĞRENCİLER NASIL BESLENMELİ?
KTÜ Farabi Hastanesi Diyetisyeni Uğur Bayramoğlu’ndan Öneriler
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Diyetisyeni Uğur Bayramoğlu, yeni eğitim-öğretim yılının başlamasıyla birlikte okul çağı çocuklarının beslenmesi hakkında ebeveynlere önemli tavsiyelerde bulundu:
Okul Çağındaki Çocukların Gelişim Süreci
“Okul çağı, 6-12 yaş grubundaki çocukları kapsar. Bireyler, yaşamlarının en önemli süreçlerini okulda geçirmekte. Bu dönem; fizyolojik, psikolojik ve sosyal gelişim ile büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, yaşam boyu sürebilecek davranışların büyük ölçüde oluştuğu ve bireylerin bilgi almaya ve alışkanlık kazanmaya en elverişli oldukları dönem olarak düşünülmektedir.”
Sağlıklı Beslenme Alışkanlıklarının Önemi
“Hem psikososyal hem de fizyolojik olarak önemli süreçte, çocuğun beslenmesinde amaç, normal, sağlıklı büyüme ve gelişme ile olumlu beslenme alışkanlıklarının kazandırılmasını sağlamaktır. Aksi takdirde hastalıklara karşı direnci azalan, yaşam mücadelesinde zorlanan çocuklarla karşılaşırız.”
Yanlış Beslenme Alışkanlıkları ve Etkileri
“Çocuğun toplum yaşamına ilk kez bilinçli olarak girdiği okul çağı dönemde, başta aile ve arkadaş çevresi olmak üzere öğün atlama veya öğün yapmama gibi yanlış alışkanlıklar gelişebilmektedir. Reklamlarda, popüler videolarda yer alan olumsuz içerikler, okulda beslenme durumunun denetlenememesi gibi nedenler de yanlış beslenme alışkanlıklarına ve buna bağlı beslenme temelli pek çok soruna neden olur. Bu sorunlar arasında başta zayıflık veya şişmanlık, kansızlık ve buna bağlı yorgunluk ve dikkat eksikliği, vitamin yetersizlikleri ve diş çürükleri yer alır.”
Kahvaltının Çocuklar Üzerindeki Etkisi
“Okul çocuklarında yapılan araştırmalar, çocukların büyük çoğunluğunun kahvaltı etmeden okula gittiklerini göstermektedir. Oysa yeni bir günün başlangıcında, bütün gece aç kalan vücudun, çalışma gücüne kavuşması için sabah kahvaltısının önemi büyüktür. Uzun süren bir açlık sonucu kahvaltı edilmediğinde kişi kendini günlük aktiviteleri için güçsüz hisseder, yeterli enerji oluşmadığı için zihinsel faaliyetler özellikle dikkat, çalışma ve öğrenme yeteneği azalır, başarı düşer.”
Dengeli Beslenme için 4 Temel Besin Grubu
“Kahvaltı öğünü kadar diğer öğünlerin de önemli olduğu unutulmadan, okul çağı çocuklarının beslenmesi için 4 temel besin grubu olan tahıllar, sebze ve meyveler, süt grubu, et/yumurta ve baklagillerden çeşitlendirerek ihtiyaçlar karşılanacak kadar tüketilmelidir.”
Bayramoğlu, bu besin gruplarını şu şekilde öneriyor:
Süt, peynir ve yoğurt grubundan: 2-3 porsiyon
Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagillerden: 2-3 porsiyon (haftanın 2 günü taze mevsim balıkları yenilmelidir)
Tahıl grubundan: 6-8 porsiyon
Sebze grubundan: 4 porsiyon
Meyve grubundan: 2 porsiyon
Ebeveynlere Tavsiyeler
“Düzenli bir program ile beslenme birçok çocuk için en iyisidir.”
“Yemek zamanı iyi bir aile zamanı olmalıdır.”
“Kendi besin seçimlerini yapmalarına izin verilmeli; bu seçimlerin doğru besin tercihlerinden yapılması için çocuğa yardımcı olunmalıdır.”
“Ara öğünler çocuğun sağlıklı beslenme planında önemli bir yere sahiptir.”
“Çocukların bir öğünde veya bir günde değil, birkaç gün içinde tükettiklerinin toplam miktarı önemlidir.”
“Ana ve ara öğün zamanları, çocuğunuzu sıkmayacak şekilde olduğunda, beslenme alışkanlıkları da olumlu yönde gelişir.”
Popüler Besinleri Sağlıklı Hale Getirmek
“Beslenme, çocukları cezbetmek için çekici hale getirilebilir ve nadiren de olsa popüler tercihlere yer verilebilir (hamburger menüleri gibi). Hamburger menüleri, tam tahıl ekmeği kullanılarak, salata ilave edilerek ve içecek olarak ayran ya da taze meyveler ile desteklenerek sağlıklı hale getirilebilir. Yağlı patates cipsi yerine, fırınlanmış patates cipsleri çocuklar için daha sağlıklı tercihler olacaktır. Bu şekilde yağ içeriği düşük, posa oranı yeterli, besin öğeleri açısından dengeli ve sağlıklı bir köfte ekmek menü elde edilmiş olur.”
“Makarna ve pilav çeşitleri çocuklar için cazip ve besleyici hale getirilebilir. Menüde makarna çeşitlerine yer verirken; peynirli, sebzeli ve kıymalı gibi kombine seçenekler sunulabilir. Çikolata, sert kabuklu yemiş ezmeleri, hazır pasta ve ürünler yerine evde hazırlanmış kurabiye, kek ve sütlü tatlılar tercih edilebilir.”
Sağlıksız Yiyeceklerden Uzak Durmak
“Hazır, koruyucu ilave edilerek raf ömrü uzatılmış, paketlenmiş ve kalori değeri yüksek olmasına rağmen besleyici öğelerden yoksun yiyecekler ve içecekler, bunların pişirilmesi aşamasındaki yanlış uygulamalardan uzak durularak sağlıklı beslenmeye ilk adım atılmış olur.”
