Osmanlı’nın son döneminde güzel bir uygulama başlatılmış, “salname”ler yayımlanmaya başlanmıştı. Her ilin salnamelerinde genel tanıtım yanında, il ve ilçe yöneticileri de belirtiliyor, böylece tarihe not düşülüyordu.
Bu çok güzel bir uygulamaydı.
Şimdi bu salnamelerden/yıllıklardan, tarihe düşülmüş notlardan bilgiler öğreniyoruz. Eğer o salnameler yayımlanmamış olsaydı düşününüz bilgi eksikliğimizi.
Cumhuriyet’ten sonra salname/ yıllık yayımlama işi uzun süre unutuldu. 1965’te 67 ilimiz için yıllıklar yayımlandı. Valilikler gözetiminde düzenlenen “İl Yıllıkları” büyük ilgi görmüştü o zamanlar.
Daha sonra Cumhuriyetimizin 50. kuruluşu olan 1973’te ikinci kez il yıllıklar basıldı.
Ama bu uygulamanın -ne yazık ki- arkası gelmedi.
Tam 44 yıllık bir unutkanlığı yaşıyoruz.
Haksızlık yapmayayım, geçen zaman içinde kimi valilerimiz duyarlılık k gösterip bu konuda yıllık yayımladılar. Rakamsal açıdan 81 il yanında “devede kulak” gibi ise de bu çabayı dün de alkışladım, şimdi de alkışlıyorum.
Düşünebiliyor musunuz, her il kendi yıllığını yayımlar ve kitaplığınızda bir büyük Türkiye tarihi oluşur. Sadece tarihi mi? Coğrafyası... Ekonomisi, kültür/sana- t›, ticareti... Her şeyi...
Yani, bir büyük, çok büyük bir TÜRKİYE ANSİKLOPEDİSİ...
Türkiye’yi il-il tanImak ne güzeldir bir bilebilsek. 1973 İL YILLIKLARI yayımlandıktan bir süre sonra tümünü temin etme sevdasına kapılmıştım. Geç kaldığımı biliyordum ama yine de girişimim sonucu çoğu illerimizin yıllıklarını temin edip kitaplığıma kazandırdım. Tüm yurdu içeren / kucaklayan bir bilgi hazinem var şimdi.
***
Cumhuriyet’in 100. yılına ne kaldı ki... Kutlamalar konusunda neler düşünülüyor ya da planlanıyor bilemiyoruz. Ama beklentimiz, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki kutlu heyecanın tekrar ulusça yaşanmasıdır elbet. Son yıllarda ulusal bayramlar konusunda yaşanan umursamazlıklar, halktan kopuk sadece protokol çerçevesinde yapılan kutlamalar acı bir manzara olarak kazındı belleklerimize. Onun için de şimdiden tüm ulusça yaşanacak bir programı yapılmasını bekliyoruz.
Her halde 100. yılda “Protokol Bayram›” havasında kutlama olmaz.
Olmamalı...
Bunun için de şimdiden her yıl yeni-yeni uygulamalarla bu kutlamalar 100. yılda doruk noktaya ulaştırılsa fena mı olur? Biliyorum, iyi olur da; kimilerimizin kafa yapılarındaki bayram kutlama anlayışı, tutarsızlık ve umursamazlık usuma/aklıma geldiğinde karamsarlığa kapılıyorum ister- istemez.
Bir de bakarsınız birileri maziye takılı kafalarıyla yeniliğe açılış kapısı olan Cumhuriyeti kutlamada ne denli arabesk uygulama varsa sahneleme sevdasına kapılabilir.
O zaman seyreyleyin curcunayı/ cümbüşü...
Bekleyelim bakalım... Sağ olan görecek 100 yıl mutluluğunu...
***
İl yıllıklarından sözü açtım, ama meramım daha başka... .
Kültür/sanatın önemini bilen kimi yerel yöneticilerimiz/belediye başkanlarımız illerinin ansiklopedilerini hazırlatıp yayımladılar. Çok da güzel eserler oldu, ayrıca anlamlı bir kültür hizmeti de...
Böylece o illeri A’dan Z’ye tanıma şansı yakaladı bu ansiklopedileri edinenler. Sadece bir kaç ilimizin yaptığı bu çalışmayı genelleyip tüm illerimizce uygulamasının gerekliliğine inanıyorum.
Böylece Cumhuriyetin 100. yılına doğru giderken il-il tüm yurt envanteri çıkarılacak, gelecek için de tarihe güzel bir kaynak kazandırılmış olunacak.