Çocuğun gelişim basamaklarına göre beklenen gelişimi zamanında tamamlayamaması ya da olması gerekenden geç tamamlaması olarak tanımlanabilir. Çocuklarda gelişim geriliği sadece fiziksel değil aynı zamanda zihinsel, dil, sosyal/duygusal, motor (ince/kaba) olarak akla gelmelidir.
GELİŞİM GERİLİĞİ NEDEN OLUR?
Bu konu doğum öncesi, doğum esnası ve doğum sonrası ve biyolojik faktörler olarak ayrılırken çevresel faktörler de etkili olacaktır. Örneğin, annenin hamilelik esnasında farklı sebeplerden ortaya çıkan durumları ile alakalı olduğu kadar fetüse bağlı (bebek) genetik anomali, bebeğin yetersiz beslenmesi, anne adayının sistemik hastalıkları olması gibi durumlar bebekte gelişim geriliğine neden olabilmektedir.
DOĞUM ÖNCESİ NEDENLER
1) Anne adayının böbrek hastası olması.
2) Anne adayının kalp, diyabet, yüksek tansiyon gibi hastalıkları olması.
3) Anne adayının yetersiz beslenmesi.
4) Madde bağımlılığı.
5) Anne adayının sigara ve alkol bağımlılığı.
6) Çeşitli enfeksiyonlar.
7) Hücre anormallikleri.
8) Çoğul gebelik.
9) Doğum kusurları.
10) Plasenta gelişim kusurları gibidir.
DOĞUM SONRASI NEDENLER
1) İlk iki yaştaki beslenme yetersizliği.
2) Kronik hastalıklar.
3) Büyümeyi sağlayan büyüme hormonu ile troit hormonlarında eksiklik olması gibi sebeplerdir.
GENEL ETKENLER
1) Duyuların yetersiz uyarılması
2) Baskıcı ebeveyn tavrı.
3) Bebeğin çıkardığı seslere ilgili olmamak.
4) Büyüme hormonlarının az ya da hiç salgılanmaması.
5) Beslenme yetersizliği.
6) Genetik faktörler.
7) Hormonal dengesizlik.
8) Kronik hastalıklar.
9) Çocuğun oyun ihtiyacının karşılanmaması.
10) Umursamaz aile yapısı.
11) Market gıdalarına karşı mesafeli olmama, hazır gıdaları tüketme alışkanlığı
12) Çocuğun sosyal ortamının, arkadaş çevresinin olmaması.
13) Çocuğun temel olan ilgi, sevgi ihtiyacının karşılanmaması gibi sebeplerdir.
14) Tablet/telefon/televizyon.
GELİŞİM GERİLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Gelişim geriliğinin ilk özelliği çocuktan çocuğa farklılık göstermesidir.
Boy ve Kilo: Çocuğun yaşına göre beklenen boy ve kilo değerine göre geri kalması. Motor Beceriler: Yürüme, koşma, zıplama gibi becerilerde gerilik. Aynı zamanda İnce Motor Becerilerinde gerilik yani; kesme, kalem tutma, yazma, hamur etkinlikleri gibi becerilerde geri olma. Dil ve İletişim Becerileri: Konuşma, kendini ifade etmede gerilik, dediğinin anlaşılmaması, kelime dağarcığının dar olması.
Sosyal Etkileşim: Diğer çocuklar ya da büyükler ile etkileşimde zorluklar, sosyal becerilerin geri kalması.
Bilişsel Gelişim: Dikkat eksiklikleri, öğrenme zorlukları, zihinsel kapasitenin geri kalması. Gelişim geriliği fark edilen çocuk, hemen bir uzmana getirilmeli ve bu sorunun önlemleri "yaşı küçük" denilmeden derhal alınmalıdır.
GELİŞİM GERİLİĞİ FARKEDİLİP MÜDAHALE EDİLMEYEN ÇOCUKLARDA:
1) Yaşam kalitesi düşer.
2) Akademik becerileri az olur ya da hiçbir zaman iyi olmaz.
3) Sosyal ve bireysel becerilerinin yetersiz olması yani iletişim, empati gibi konularda geri kalınır.
4) Psikolojik olarak yetersiz hissetme ve bunalıma girme davranışları görülür.
5) Akran zorbalığına maruz kalma (senin boyun kısa!) gibi etmenlerle karşılaşabilirsiniz.
SONUÇ OLARAK
Çocuklarda gelişim geriliği yoğun olarak karşılaştığımız konulardandır. Pek çok sebeple karşılaştığımız bu konuda, sebepleri çeşitlilik gösterse de aile temelli gelişim bozukluklarını daha fazla görmeye başladık. Tablet ve teknoloji bağımlılığından, ailenin umursamamasından, ilgisiz bırakmasından, ailenin çocuğa karşı davranışlarının örnek olmayışı gibi sebeplerden çocuklar bu konuda ne yazık ki mağdur olmaktadır. Sağlıklarına dikkat edebilecek düzeyde olamayan çocuklar, neyin yararlı neyin zararlı olabileceğini seçme donanıma sahip değildir. Bu yöndeki görev anne babaya düşmektedir. Aile eğer çocuğa yeterli özeni ve duyarlılığı göstermezse bu tarz çocuklarımız ihmal edilmiş ve gelişimleri bozuk çocuklar olarak hayatlarına devam etmek zorunda kalmaktadır. Sonradan kazanılan bağımlılıklar nedeni ile olan gelişim gerilikleri tamamen aile kaynaklıdır ve aile bu konuda bilinçsiz olduğu zaman işi çözmek ciddi manada zorlaşmaktadır. Her ailenin çocuk dünyaya getirmeden evvel mutlaka bilinçli anne baba olması için araştırmalar yapması, dünyaya bir insan yavrusunun geldiğinin, onun da ihtiyaçları, gereksinimleri olduğunun “Farkında Olması” gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki, “bir ailenin çocuklarına verebileceği en büyük miras, her gün birkaç dakikasını onlara ayırmaktır.” (Orlando Aloysius)
Bir sonraki yazımız “ Çocuklarda Toplumsal kurallar”da görüşmek üzere sağlıklı günler dileriz...