Türkiye, takvimler 6 Şubat 2023'ü gösterdiğinde gece sat 04.17'de 7.8 ve ertesi gün 13.38'de 7.7 şiddetinde olmak üzere iki büyük depremle sarsıldı.
Kahpe felek sana nettim neyledim
Attın gurbet ele parelerimi
Akibeti beni sıladan ettin
Yıktın mümkünümü çarelerimi
Yine ben sarayım yarelerimi…
(Kul Himmet)
Türkiye, takvimler 6 Şubat 2023’ü gösterdiğinde 04.17’de 7.8 ve 13.38’de 7.7 şiddetinde olmak üzere iki büyük depremle sarsıldı. Ülkemizin 5’te birinde, yani 130 bin kilometre karelik bir alanda hissedilen bu deprem başta, Kahramanmaraş ve Hatay olmak üzere Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman ve Malatya’da çok büyük yıkıma ve binlerce insanın ölümüne sebep oldu.
Dünyada daha şiddetli depremler görüldüğünü, on binlerce insanın öldüğü gerçeğini anlatan bilim insanları, ancak çok geniş alanda, bu şiddette depremin çok ender meydana geldiğimi söylüyor.
1939 Erzincan ve 1999 Kocaeli depremi hariç, bu güne kadar bundan daha az şiddette ve daha sınırlı bölgelerde etkili olan birçok depremle karşılaştık. İşin doğrusu bu depremlere hep nedense hazırlıksız yakalandık. Kader diyerek başımıza gelenleri çaresiz kabullendik.
Depremle birlikte şunu gördük ki, Devlet adına karar verenler böylesine büyük bir felaketin bütün sorumluluğunu İçişleri Bakanlığı’na bağlı Afet ve Acil Durumu Yönetimi (AFAD) Başkanlığı’na yükledi. Mazisi çok eski olmayan bu kurumun geniş bir coğrafyada meydana gelen depremde her konuya yetişmesinin zor ve de imkansız olduğu gerçeği ortadadır.
Geniş bir coğrafyadan gelen yardımları toplamak ve dağıtmak, acil kurtarma faaliyetlerini organize etmesini tek başına elbette AFAD’dan beklemek haksızlık olur. AFAD’ın iyi niyetle çalışan mensuplarına belki büyük bir sorumluluk yüklendi ve bu nedenle de bu ağır yükü kaldırmakta güçlük çekmiş olabilirler. Ama görevlerini iyi yapmaya çalıştılar.
İlk günün telaş ve heyecanıyla gözler bu alanda askerleri aradı. İçişleri Bakanlığı depremin etkilediği illeri Afet Bölgesi ilan etti. Aradan 24 saat geçtikten sonra ilk anda 3 bin 500 kişilik askeri birlik deprem bölgesine ulaştırıldı. Asker göndermede geç kalındığı ve bu sayının da çok az olduğu da tartışılıyor.
Bölgedeki illerde toplam 200 bin asker var ama, göndermek kolay bir iş değil.
Hükümetin ilk gün, bu 10 vilayete yeni valiler atanmasının ne anlama geldiğini henüz anlamadan Cumhurbaşkanı’nın (Bu yetki önceleri Bakanlar Kurulu’na aitti) bölgede üç ay süreyle Olağanüstü Hal (OHAL) ilan ettiğini açıklaması, asker gönderme ve asayiş olaylarını önlemeye yönelik bir adım olduğunu gördük.
İçişleri Bakanı Soylu’nun bölgeye 10 bin polis ve 10 bin jandarma gönderileceğini açıklaması da bunun ardından geldi.
Bölgede bazı münferit yağma olayları hariç bir asayiş sorunu değil, ilk yardım, kurtarma ve iaşe sorunu vardı. Komando veya asker de bunun için gerekliydi.
Çok önemli denilen ilk 24 saatte ve hatta 130’uncu saatte bile kurtarılanlar sevinç kaynağı olurken, enkaz altında hala daha yüzlerce kişinin olması ne yazık ki moralleri hepten bozuyordu.
Bölgede 10 bakanın da görev yapması iyi niyetli bir girişim olsa da halkın acil çözüm bekleyen kurtarma, barınma, su, yemek, sorununa çözüm olamıyordu.
Geçmiş depremlerde görev alan ve deneyim sahibi sivil toplum kuruluşları ve belediyelerin bu depremde görevden alıkonulmaları ve her şeyin AFAD iznine bağlanması ne yazık ki birçok konuda eksik ve yanlış sonuçlar doğurdu.
Bu hata kısmen giderilse de, telafisi hiç mümkün olmayacak ve geri gelmeyecek çok değerli kayıplara neden oldu.
Konunun siyasi partiler üstünde devlet ve millet meselesi olduğunu, bu nedenle yardım dağıtılmasında adil ve tarafsızlık ilkesi doğrultusunda hareket edilmesi de en büyük beklentilerden biri olacaktır.
Türk halkı yardımlaşmak için ayağa kalkmış, ama organizasyon bozukluğu nedeniyle ilk günlerde binlerce insan aç susuz ve açıkta kalmış sıkıntı çekmiştir.
Gönüllüler görev dağılımı yapılmadığı için ellerinden bir şey gelmemekte orada boş beklemektedir. Yardımların kime, nasıl dağıtılacağı belli olmadığı için halk çaresiz bir halde yaşadığı bu şoku atlatmaya gayret ediyor. Yakınlarını kaybeden, kayıp veya yaralılarını arayan insanlara devlet yeni bir organizasyonla sahip çıkmalı, karnını doyurmalı, sıcak yatacak yer ve seyyar tuvalet temin etmeli. Devletin buna gücü yeter. Bunun için sivil topluma ve belediyelere görev vermek, yol göstermek gerekir. Yapılan faydalı ve iyi işler için devletimize, orada gece gündüz fedakarca çalışanlara en kalbi duygularla teşekkür ederken, yakınlarını kaybedenlere başsağlığı diliyor, kalanlara geçmiş olsun diyorum.
Kederde ve tasada birlikte hareket edip, dayanışma içinde olmak böyle acılı ve kara günler için fazlasıyla gerekiyor.
Başın sağ olsun Türkiye’m.