Merhaba… Bir önceki yazımızda “Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu”nu incelemiştik. Şimdi ise “Çocukluk Döneminde Okul Fobisi”ni irdeleyeceğiz. Keyifli okumalar...
OKUL FOBİSİ NEDİR?
Okul çağındaki çocukların okula gitmek istememesi, okula gitmeyi reddetmesi ve okula gitmek konusunda duygusal olarak zorluk yaşaması şeklinde tanımlanabilir.
OKUL FOBİSİNİN NEDENLERİ NEDİR?
Bu fobinin gelişmesine birçok şey neden olabilir. Okula karşı korkunun temeli, ailenin tutum ve davranışlarından kaynaklanır. Genetik ve çevresel faktörlerin okul fobisinin gelişmesinde etkisi vardır. Özellikle anaokulu ya da ilkokul çağındaki çocuklarda ayrılma anksiyetesi şeklinde gelişir. Çocuk, anne ya da ona bakım veren kişiden (bakıcısı, anneannesi, babaannesi gibi) ayrılmak istemez.
Okul korkusu, çocuğun ayrılık korkusu ile ilişkilidir. Aileye bağımlı yetişen çocuklarda sık görüldüğü gibi, aşırı koruyucu ebeveynler tarafından yetiştiriliyor olması, çocuğa sorumluluk verilmemesi ve yaşıtları ile ilişki kurmakta zorluk çekiyor olması okul fobisinin oluşmasında başlıca nedenlerdendir.
Farklı bir ortam içerisine girmek, yeni insanlarla tanışmak gibi yeni deneyimler kazanma konusunda yetersiz olması, çekimser, utangaç olması okul fobisi için yeterli sebeplerdendir.
Yine bazı ebeveynlerin mükemmeliyetçi olması ve çocuktan yaşının üzerinde beklentiler içine girmesi de bu fobinin ortaya çıkmasına sebeptir.
Okul fobisi aynı zamanda hastalık, boşanma, aile fertlerinin birinin kaybı, istismar, ihmal, kardeş kıskançlığı gibi nedenleri de kapsar. Yapılan araştırmalar okul fobisin en büyük sebebinin “Anne babanın ruhsal durumu” olduğunu belirlemiştir.
Her ne kadar okul fobisinin ebeveyn tutum ve davranışları ile alakalı olduğunu ifade etsek de okul içinde yaşanan sorunlardan sonra da okul fobisi gelişebilir. Diğer çocuklar tarafından dışlanma, alay edilme, akran zorbalığı, duyarsız öğretmen, otoriter okul yönetimi gibi sorunlar da okul fobisini etkiler.
Okul fobisi yaşayan çocuğun genel kişilik özellikleri; uslu, uyumlu, anneye ya da babaya bağımlı olmasıdır.
Kısaca okul fobisini şu maddeler tetiklemektedir:
1) Çocuğun kendini yalnız ve sahipsiz hissetmesi.
2) Alışık olunmayan ortam.
3) Sosyal fobi.
4) Çocuğun mizacı.
5) Diğer çocuklar.
6) Sınıf atlama.
7) Sorumsuz, ilgisiz aile yapısı.
8) Çocuğun evden uzaklaştırılma, baştan savılma hissi ve çocuğun bunun farkında olması.
9) Yüksek akademik başarı isteği.
10) Kıyas.
11) Ayrılık anksiyetesi.
12) Çocukluk döneminde travma.
13) Ödev korkusu gibi nedenler etkili olmaktadır.
OKUL FOBİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
1) Bahanelerle okula gitmek istememe.
2) Okula gitmeyi reddetme.
3) Okul ile alakalı sorulardan hoşlanmama.
4) Karın ağrısı, ishal, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, kontrolsüz titremeler, bayılma.
5) Aileden uzak kalma korkusu.
6) Karanlık korkusu.
7) Kâbus görme.
8) Kendi ve başkalarının güvenliği hakkında fazla düşünme.
9) Sorgulama.
SONUÇ OLARAK
Her problemin çözümünde olduğu gibi okul fobisinin giderilmesinde de çocuğun gideceği okulun ve ailenin desteği eksiksiz olmalıdır. Ebeveynler çocuğa karşı sınırsız anlayış ve sevgi göstermelidir. Bu süreç çok hassas olmakla beraber çok büyük önem taşımaktadır. Çünkü çocuklar, korktukları herhangi bir durumda o konu ne ise ona karşı istemsiz tepkiler ve kaçmalar gerçekleştirebilir. Bu süreçte çocuk yaşadığı tedirginlikleri aileye anlatacak cesareti bulmalıdır ki içten sessizce ilerleyen bir travma olmasın. Çocukla iletişim kurarken empatik olunmalı, zorlama, mecburiyet içeren cümleler kullanmaktan kaçınılmalıdır. Bilakis okulu bir ödül gibi gösteren sözler söylenilmeli, özendirici örnekler verilmelidir.
HİÇBİR ÇİÇEK KENDİSİ GİBİ GÜZEL KOKAN, GÜZEL GÖRÜNEN VE UCUNDA BAŞKA GÜZELLİKLER OLAN BİR BAHÇEYE "HAYIR" DİYEMEZ!.. ÖNEMLİ OLAN BUNU ONA EN DOĞRU ŞEKİLDE EMPOZE ETMEK VE YANINDA HER ZAMAN OLUNDUĞUNU HİSSETTİRMEKTEDİR...
Bir sonraki yazımız “Çocuklarda Yeme Bozuklukları”nda görüşmek üzere… Sağlıklı günler dileriz...