2018 yılında faizleri yüzde 24 seviyesine kadar çeken AKP hükümeti, 2021 yılının 2. yarısında düşük faiz politikasına geçiş yaptı. Bu tercih sonrası Türk lirası gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrılırken, enflasyonda da rekor seviyede artışlar görüldü.
Seçime bu iklimde gitmek istemeyen iktidarın ise önce bankalar ve ardından Merkez Bankası eliyle yeni bir planı olduğu iddiası gündeme geldi.
Fiyat hareketlerinden etkileniyorsan borsadan uzak dur" diyen Şeref Oğuz, "Duygusal ve psikolojik durumu bu iniş çıkışları kaldıramayan; gelmesin. Gelip pişman olmasın" uyarısında bulundu.
Ekonomim.com'dan ekonomist Şeref Oğuz, bankada parası olanları dikkat çeken sözlerle uyardı. "Mevduat faizi kaç olursa liranı bankaya yatırırsın?" başlıklı yazısında çarpıcı değerlendirmeler yapan Oğuz'un yazısı şöyle:
Gündemimizde liralaşma eğilimi var. Politika faizi %9 ve enflasyon %64,27. Peki, yatırımcı cephesinden durum nedir? “Mevduat faizi kaç olursa liranızı bankaya yatırırsınız?” Bu soruyu sosyal medyada kullanıcılara sordum. Cevap; ağırlıklı olarak; “enflasyonun üzerinde bir getiri olursa…”
Haklı olarak ana beklenti; enflasyondan korunmak… Zira giyimden gıdaya, elektrikten doğalgaza bütün ürün ve hizmetlerin fiyatı artıyor. Faiz, geleceğe yönelik sözleşmedir ve geçmiş enflasyon baz alınmaz. Ancak gel gör ki ortada güvenilecek yönetim olmadığından bugünün enflasyonu baz alınıyor.
ENFLASYONDAN KAÇAN LİRA BORSA SIĞINMACISI OLDU
Arkasından enflasyon kovalayan lira tasarrufu; nereye aktıysa, orayı bir düzeye çıkardı ve işlevsiz kıldı. 2022’de altın; güldürmedi, kur sabit tutuldu, araba bitti, emlak uçtu gitti. Kripto paralar kötü sürpriz yaptı ve lira tasarrufu için borsa; “tek çıkar yol” haline geldi. 4 milyon kişi burada şansını deniyor. Sorun şu ki hissen düşüyor diye aptalca şeyler yapacaksan, hisse senedi alma. 100 bin liralık evini, 80 bin dolara düşünce satıyor musun? Fiyat hareketlerinden etkileniyorsan borsadan uzak dur. Duygusal ve psikolojik durumu bu iniş çıkışları kaldıramayan; gelmesin. Gelip pişman olmasın."
Faizin negatif olması mı iyidir, pozitif olması mı?
Faizin negatif olması da yüksek pozitif olması da iyi değildir. Negatif olmasının iki etkisi vardır: 1-Aşırı düşük ise insanlar bankaya para yatırmaz. Zira bu durumda parasının enflasyon karşısında erimesini kabul etmiş olur. 2- Birikim sahiplerinin parası borçlanan kişilere aktarılmış olur. Faizin varlığı olumsuz değildir. Ancak yüksek olması sorundur.
Faiz ve enflasyon arasında nasıl bir ilişki var?
Faiz düştüğünde tüketim eğilimi artar. Bu da talep üzerinden enflasyonu tetikler. Beklenen; tasarrufların bankalar üzerinden krediye dönüşmesi ve yatırımları tetiklemesidir.
