Arsanızı kat karşılığı verirken aman dikkat!

Aslında son derece kapsamlı olan bu konuları, bir yazıda ortaya koymak zor. Bu gün arsanın “kat karşılığı verilmesini” bir başka yazımızda da “hasılat paylaşımı” şeklinde verilmesini açıklayacağız.
KDV BOYUTU
Maliye’nin görüş ve uygulaması; “arsa sahiplerine daire ve dükkan tesliminin KDV’ye tabi olduğu” şeklinde (Bkz.30 No.lu KDV Tebliği ve 60 No.lu KDV sirküleri).
Ancak, Danıştay’ın en son kararları da dahil, bu konudaki tüm kararları “Arsa karşılığı konut ve dükkan teslimlerinin KDV’ye tabi olmadığı” şeklinde (24 Mart 2014 tarihli yazımızda karar örneklerine yer verilmiştir). Danıştay, sürekli olarak Maliye’nin KDV alma işlemini iptal ediyor. Bu durumda olanların, yargıya başvurmalarında yarar var.
MİRAS YA DA BAĞIŞ
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, bu konuda bir sirküleri var. Sirkülerdeki açıklama ve örnek aşağıdaki gibi:
“Gayrimenkullerin, ivazsız şekilde (yani miras ya da bağış yoluyla) edinilmesi, değer artışı kazancının konusuna girmemektedir. Bu çerçevede, ivazsız olarak iktisap edilen gayrimenkulün üzerine, sahibi tarafından inşa edilen veya kat karşılığı olarak alınan gayrimenkullerin, daha sonra elden çıkarılması halinde elde edilen gelir, değer artış kazancı kapsamında değerlendirilmeyecektir.”
ÖRNEK: Bay (B), veraset yolu ile intikal eden iki katlı ahşap binayı, yıkılıp yerine yeni bir bina yapması ve bu yeni binadan kendisine iki adet daire verilmesi karşılığında, müteahhide vermiştir. Bay (B) müteahhitten kat karşılığı aldığı iki adet daireyi, teslim aldığı yıl içinde satmıştır.
İvazsız olarak iktisap edilen gayrimenkulün, cins tashihi yapılarak kat karşılığı verilmesi halinde, ‘ivazsız iktisap edilme’ niteliği değişmeyeceğinden, gayrimenkulün satışından elde edilen gelir de değer artış kazancına tabi olmayacak (MB. GİB. GV. Sirküleri, Örnek-7, 25 Mart 2011 Tarih ve GVK-76/2011-2 sayılı).
MİRAS VE TİCARİ KAZANÇ
Maliye, yukarıdaki sirkülerinde “değer artışı kazancı” olmayacağını belirtiyor ama “ticari kazanç sayılmaz” demiyor.
Aksine, bir özelgesinde, miras kalan arsanın karşılığında alacağı daireleri birden fazla kişiye satıp, parasıyla cami yaptıracağını belirten kişiye, “ticari kazanç elde etmiş sayılacağını” bildiriyor (Gelir İd.Bşk. İzmir VD Bşk.19.09.2013 tarih ve 120-578 sayılı özelge).
Buna karşılık Danıştay’ın kararları; miras ya da bağış yoluyla edinilen dairelerin satışının, “değer artışı kazancı ya da ticari kazanç sayılmayacağı” yönünde (Dn.4.D., 06.02.2012 tarih ve E.2011/1772, K2012/272. Özelgeler ile bu ve benzeri kararlar için Bkz. Prof.Dr. Şükrü Kızılot, İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi, s.511 vd.).
ARSA KARŞILIĞI DAİRE
Arsa karşılığında daire alınması, gelir vergisine tabi değil.
Ancak alınan arsanın 5 yıl içinde, kat karşılığı olarak müteahhide verilmesi ve alınan dairelerin satılması, gelir vergisine tabi. Arsanın 5 yıl geçtikten sonra müteahhide verilmesi olayında ise;
- Maliye, alınan dairelerin 5 yıl içinde satılması ya da 5 yıl geçtikten sonra, aynı yılda değişik kişilere veya izleyen yıllarda satılmasını gelir vergisine tabi tutuyor.
Danıştay ise, aksi görüşte.
Yukarıdaki açıklamalardan da fark edileceği gibi, vergilendirme yönünden Danıştay kararlarının da bilinmesi, son derece önemli..