UNUTULMUŞ TARİH DEFİNECİ RADARINDA!
Gazi Üniversitesi öğretim görevlisi ve tarihçi yazar Mehmet Akif Bal, Trabzon’un Araklı ilçesindeki Konakönü Mezarlığı içindeki tarihi Konakönü Karantinahanesi’nin ihmal edildiğini ve bakımsızlık nedeniyle deformasyona uğradığını belirtti. Bal, 2019 yılında tescillenen yapının, Araklı Belediyesi tarafından restore edilmediğini ve definecilerin zarar verdiğini ifade etti. Bal konuya ilişkin açıklamasında şu ifadelere yer verdi: “2019 yılında bizzat tespit ettiğim ve Bölge Koruma Kuruluna müracaatımız neticesinde ilgili kurum tarafından tescillenen tarihi Araklı Konakönü Karantinahanesi, tüm yazılarımıza rağmen maalesef dönemin Araklı Belediyesi tarafından restore edilip koruma altına alınamamıştır. Definecilerin ciddi zarar verdiği bu tescilli yapı, bugünlerde mezarlık alanı açma çabalarıyla yok edilmeyle karşı karşıyadır. Bilmeliyiz ki, Araklı Karantinahanesi ciddi bir tarihi hususiyet taşıyor. Karantinahanenin yapıldığı 1864 yılı, Kafkaslara yönelik Rus işgalinden kaçan Müslüman toplulukların yani Çerkeslerin ve diğer Kafkas topluluklarının Anadolu'ya sığındıkları zor bir zamandır. Özellikle Çerkes kabileler arasında baş gösteren vebanın, Anadolu'ya göç sırasında Trabzon civarına da sıçraması sebebiyle bu yıl ‘Daun Senesi’ olarak adlandırılmıştır. Kafkas muhacirleriyle gelen veba nedeniyle, kara ve deniz yoluyla Araklı'ya giriş yapan Kafkas muhacirlerini kontrol etmek için Araklı Burnu'nda (Konakönü) bir Karantinahane kurulmuştur. Araklı'da vebadan vefat eden Çerkesler için ayrı mezarlıklar düzenlenmiş ve definler buralara yapılmıştır. Kafkas muhacirlerinin bir kısmı, Canayer'de bugün dahi Çerkes mezarlığı olarak bilinen yere defnedilmiştir. Veba nedeniyle yerli ahaliden de önemli kayıplar olmuş, Araklının pek çok köyünde olduğu gibi vebadan vefat edenlere mahsus Daun Mezarlığı adını alacak defin yerleri oluşturulmuştur.”
DETAYLARIYLA ORTAYA KOYUYOR
“Konakönü Mezarlığı içinde ve mezarlığın Konakönü tarafına bakan kısmında yer alan Karantinahane, bugün maalesef bilgisizlik, ilgisizlik ve bakımsızlık gibi nedenlerle tamamen dikenlerle sarılmış olup tek oda bir taş yapı olarak halen dikenler arasında varlığını devam ettirmektedir. İçi güzel bir taş işçiliği ile döşenmiş Karantinahanenin acilen restorasyonu için çalışmalar yapılması gerekmektedir. Karantina odasının ortaya çıkarılmasından sonra bölgede yapılacak arkeolojik kazılarla Karantinahaneye ait başka yapılar olup olmadığı incelenmelidir. Yapının ışıklandırılması ve turizme açılması elzemdir. Yapının varlığı; hem Kafkaslara yönelik Rus işgali ile Kafkas Müslümanlarına yönelik Rus zulmünü ve bunun Araklı'ya etkisini, hem insani dramı, hem uluslararası ilişkileri, hem de Türkiye sağlık tarihini detaylarıyla ortaya koymaktadır.” Bal, Karantinahane yapısının ilgili kurumlarca acilen restore edilmesinin yanında, vatandaşın Konakönü'ndeki mezarlık içinde mezar alanı açmak için karantinahane girişine yaptığı duvarın da acilen kaldırılması gerektiğini ifade etti.