RÖPORTAJ: SÖNMEZ ÇAK - Trabzon Büyükşehir Belediyesi Kent Konseyi Engelliler Meclisi Başkanı aynı zamanda Anadolu Tüm Engelliler Derneği Genel Başkanı ve Türkiye Ortopedik Engelliler Federasyonu üyesi olan Hacı Kaya ile engelliler üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik. “Şu bilinmeli ki engelli de insandır” diyen Kaya, “Engelli oluşu ikinci plandadır. İnsanca yaşamak için bulunduğumuz alanda ne kadar özgür ve bağımsız davranabiliyoruz. Bu periyoda göre engelli hakları değerlendirmeleri yapıyoruz” dedi. İşte Hacı Kaya’nın o açıklamaları:
KALDIRIMLAR İŞGAL ALTINDA
Engellilik sorunları Türkiye’de ve dünyada nüfusun genelinin %10’una tekabül ediyor. Türkiye’de de genel engelli birey sayısı 7 milyon civarındadır. Ancak farklı engel grupları kendine özgü değişik sorun yaşıyor. Trabzon’da ise evinden çıkamayan değişik engelliler için yaşamak zor. Çünkü kaldırımlar araçların işgali altında. Yürüyecek arkadaşımız anayola çıkmak zorunda olduğundan her an ölümle burun buruna geliyor. Bu sorunların giderilmesi lazım. Şehrimizde nasıl bisiklet yolu varsa engelli yolu ile akülü araçların geçeceği güzergâhlarda inşa edilmeli.
EVLERDE YAŞANAN DRAMLAR VAR
İnsanımızı empati yapmaya çağırıyor kendini engelli vatandaşın yerine koyup ona davranmalarını istiyorum. Engelli arkadaşlarımızın yollarda geçişlerine sıkıntı oluşturmasınlar diyorum. Bir anne otistik çocuğunu parkta on dakika eğlendirmek için sarf ettiği çaba takdire şayandır. Otistik engeline karşı savaş veriyor. Gece yarısı komşunun gürültüden yatamadığı gerekçesiyle kapınızı çaldığını düşünün ki bunun aile üzerinde yarattığı psikolojik olumsuzluğu göz önüne getirin. Bu kişiler evlerin içinde yaşanan dramı bilmiyorlar. Engelli sorunları hakkında üç yıl önce Trabzon’daki valilik ile büyükşehir yöneticilerini bilgilendirip engelsiz yaşam merkezi oluşturulmalarını istemiştim. Ancak şu ana kadar herhangi bir gelişme olmadı. Trabzon’da acilen engelsiz yaşam merkezi oluşturulmalı.
YAŞAM MERKEZİ İSTİYORUZ
Büyükşehir Belediyesi Gülcemal ile Havan Barınağı projelerini hayata geçirdi. Takdir ediyoruz. Ama başka illerde gördüğümüz şekilde Trabzon’dan Karadeniz Bölgesine hitap edecek iki dönüm arazi üzerine engelsiz yaşam merkezi kurulmasını istiyoruz. Bu tesis kurulursa tüm engelli arkadaşlarımıza ışık olur. Bunun ivedilikle yapılıp hayata geçirilmesi lazım. Çünkü engelli arkadaşlarımız bunu talep ediyorlar. Biz de dernek olarak yetkililerimizden bunu hayata geçirmesini istiyoruz.
ESKİYE GÖRE DAHA İYİYİZ
Trabzon’da insanlar engellilere karşı iyi niyetli davranıyorlar. Empati yapıp engellilerin STK’ların içinde daha çok sayıda üyeyle yer almalarını istiyorum. Şunu belirteyim; günümüzde devletin engelliye bakışını eskiyle kıyasladığımızda değişti. Şöyle ki; daha fazla toplumda görünür oldular. Bunun da sebebi engellilerin ekonomik ve sosyal konularda gelişim gösterdiğini kanıtlar. Sosyal devlet anlayışında atılan bu adımları yeterli bulmuyoruz daha geliştirilmesini istiyoruz. İş sahibi yapılıp sınavla devlet memuru yapılmaları takdir edilecek davranıştır.
İNSANCA YAŞAMAK İSTİYORUZ
Toplum içinde insanca yaşamak istiyoruz. Engelli maaşlarında sıkıntı mevcut. 2022 sayılı yasadan kaynaklı problemler mevcut. Yapılması gerekli çalışmaları ilgili mercilere ilettik. Eskiden gelir testi engelli bireyi korumak amacıyla yapılırdı şimdi ise evdeki kişilerin geliri belli bir meblağı aştığında engelli bireyin maaşı kesiliyor. Engelli zaten zor şartlarda hayat sürüyor. Aileler ekonomik anlamda sıkıntı çekiyor. Bu uygulama bu ailelerin dert yükünü arttırdı. Bu sorunun çözümü için İçişleri Bakanımız Süleyman Soylu’dan destek bekliyoruz. Cumhurbaşkanımızın bu konularda duyarlı olduğunu biliyoruz.
İSTASYON SAYISI ARTTIRILSIN
2005’te erişebilirlik yasası çıkmıştı. Bu engelli yasası bütçeye dayanıklı olduğundan değişim ve gelişim başladı. Bu gelişmeye özel sektörde dâhildir. Özellikle AVM’lerde engelli rampaları yapıldı. Kentleşme planları hazırlanırken engelliler göz ardı edilmesiydi şimdi bu sorunları konuşmayacaktık. Engelli yararına Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından Meydan Parkında engelli araç şarj istasyonunun yapılışı bizi fazlasıyla mutlu ediyor. Bu tip istasyonların sayılarının arttırılmasından yanayız.
ENGELLERİ AŞMAK İSTİYORUZ
Engellilerin sosyal ve sportif faaliyetlerinin yapabilmeleri için imkânlar sağlanmalı. Faaliyetler arttırılmalı. Bu konuda devletin çabaları mevcut. Kentimizde engelli sportif müsabakaların arttırılmasını istiyoruz. Çabamız; engellerin aşıldığı bir dünya olmasıdır. Toplumun içinde dolaşanlarınkinden kat kat fazla evlerinden dışarı adım atamayanlarda mevcut. Bu kişileri evlerinde engelli yöneticileri olarak ziyaret ettiğimizde belirttikleri sorunları gerekli mercilere bildiriyoruz. Geçenlerde Trabzon’a siyasi bir çalışma sergileyen Ak Parti Genel Başkan Yardımcısı Özgür Çalık’ı ziyaret edip dezavantajlı gruplar ve engellilerin sorunları hakkında hayata geçirilmesi gerekenleri sıraladık. Sorunlarımızı cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a bizatihi bildireceklerini ifade etti.
SEVGİMİZİ ORTAYA KOYMALIYIZ
Son zamanlarda akıllı kart sistemi devreye sokuldu. Bu kartla birlikte engelli birey her ilde Engelli Kimlik Kartı çıkartmak mecburiyetinde kalmadan belediyelerin ulaşım imkânlarından yararlanacaklar. Bu sorunumun çözüldüğünü görünce mutlu olduk. Bazı ailelerde engelli bakıcısı durumundaki aile bireylerine SGK imkânlarından yararlandırılmalarını istiyorlar. Sorunsuz ve engelsiz kentler, çevre, ortak sosyal alanlar olacak şekilde yaşanılabilir mekânlar olmalı. Birbirimize tahammül edeceğimiz ortamlar olmasını istiyoruz. Sevgimizi ortaya koymalıyız. İnsan olma gereğini yerine getirmemiz lazım.
